တီ-၉၀ ပင္မတိုက္ပြဲဝင္တင့္ကား အေၾကာင္း

၁၉၉၁ ခုႏွစ္ ပင္လယ္ေကြ႕စစ္ပြဲတြင္ အေမရိကန္တို႔သည္ အီရတ္ႏိုင္ငံကို အလ်င္အျမန္ဆံုး နည္းလမ္းျဖင့္ ဝင္ေရာက္ တိုက္ခိုက္ခဲ့သည္။ တိုက္ပြဲမစတင္မီတြင္ Tomahawk ဒံုးက်ည္မ်ားျဖင့္ တရစပ္ ပစ္ခတ္ၿပီး အေမရိကန္ ပင္မတုိက္ပြဲဝင္ တင့္ကားျဖစ္ေသာ M1A1 Abrams ႏွင့္ စစ္သည္တင္ တိုက္ခိုက္ေရးယာဥ္ Bradley အုပ္စုလိုက္ ဝင္ေမႊသြားေသာအခါ အီရတ္ႏိုင္ငံပိုင္ ႐ုရွားလုပ္ T-72 ႏွင့္ T-80 တင့္ကား အုပ္စုမ်ားသည္ အလဲလဲအကြဲကြဲႏွင့္ ၿပိဳကြဲခဲ့ရသည္။ တစ္ခ်ိန္က တင့္ကား နည္းပညာတြင္ အင္အားအႀကီးဆံုးဟု မိမိကိုယ္ကို အထင္ ေရာက္ေစေသာ T-72 ႏွင့္ T-80 တို႔၏ ႐ံႈးပြဲကို ျမင္ေတြ႕ရေသာ ႐ုရွားတို႔သည္ ၎တို႔အတြက္ အားသာခ်က္ ျပန္လည္ ဆုပ္ကိုင္ေပးမည့္ တိုက္ပြဲဝင္ တင့္ကားတစ္စီး ေဖာ္ထုတ္ရန္ ႀကိဳးပမ္းခဲ့ရေတာ့သည္။
အမ္-၁ အာျဗဟမ္ ပင္မတိုက္ပြဲဝင္တင့္ကား

တီ-၇၂ ပင္မတိုက္ပြဲဝင္တင့္ကား

ပင္လယ္ေကြ႔စစ္ပြဲမ်ားအတြင္းက အီရတ္ တီ-၇၂တင့္ကား

တတိယမ်ိဳးဆက္

T-90 သည္ T-72 ကို အဓိက မြမ္းမံထားျခင္းျဖစ္ၿပီး စတင္ ထြက္ေပၚခဲ့စဥ္က T-72 BU ဟု အမည္တြင္ခဲ့သည္။ T-90 ျဖစ္ေပၚလာပံုမွာ T-72 ႏွင့္ T-80 တို႔ကို ႐ုရွားတို႔က တစ္ၿပိဳင္နက္တည္း ထုတ္လုပ္ခဲ့စဥ္က စတင္သည္။ ၁၉၉၂ ခုႏွစ္တြင္ ႐ုရွားကာကြယ္ေရး ဝန္ႀကီးဌာနသည္ ပင္မတိုက္ပြဲဝင္ တင့္ကားႏွစ္မ်ိဳးကို တစ္ၿပိဳင္နက္တည္း ထုတ္လုပ္ႏိုင္ျခင္း မရွိေတာ့ေၾကာင္း ထုတ္ျပန္ခဲ့ၿပီး ယိမ္းယိုင္လာေသာ တိုင္းျပည္ စီးပြားေရးစနစ္ႏွင့္ ကိုက္ညီမည့္ တင့္ကားထုတ္လုပ္ေရး အစီအစဥ္သစ္ကို စတင္ခဲ့သည္။

တီ-၈၀ ပင္မတိုက္ပြဲဝင္တင့္ကား

တီ-၈၀ ယူဒီ ပင္မတိုက္ပြဲဝင္တင့္ကား

အရည္အေသြးျမင့္ေသာ T-80U ႏွင့္ နည္းနည္းႏွင့္ က်ဲက်ဲဝိုင္းဗ်ဴဟာျဖင့္ ထုတ္ေသာ အဖိုးနည္းအိုးကြဲ T-72B တို႔ကို မူလထုတ္လုပ္ေနေသာ ပမာဏမွ ေလွ်ာ့ခ်ၿပီး တင့္ကားသစ္ စီမံကိန္းအတြက္ ဘတ္ဂ်က္ေငြ ထြက္လာေစရန္ ႐ုရွားတို႔ စီမံခဲ့ၾကသည္။ T-80U ၏ အားသာခ်က္ တစ္ရပ္ျဖစ္ေသာ အဆင့္ျမင့္ပစ္ခတ္မႈ ထိန္းခ်ဳပ္ေရးတစ္ရပ္ကို T-72 တြင္ ေပါင္းစပ္ၿပီး တတိယမ်ိဳးဆက္ ေဖာက္ခြဲမႈဒဏ္ တံု႔ျပန္သံခ်ပ္ကာ ထပ္မံ ေပါင္းစပ္လိုက္သည့္အခါ T-90 အျဖစ္ ထြက္ေပၚလာခဲ့သည္။ ၁၉၉၅ စက္တင္ဘာလတြင္ ဆိုက္ေဘးရီးယားတပ္နယ္၌ T-90 စီးေရ (၁၀၇) ခန္႔ကို စတင္တပ္ဆင္ခဲ့ၿပီး ၁၉၉၉ ဒါဂတ္စတန္ က်ဴးေက်ာ္စစ္ပြဲတြင္ စတင္ တိုက္ပြဲဝင္ခဲ့သည္။

တီ-၉၀ ပင္မတိုက္ပြဲဝင္တင့္ကား

စြမ္းပကား

ပြဲဦးထြက္ စစ္ေျမျပင္ အေတြ႕အႀကံဳျဖစ္သည့္ ဒါဂတ္စတန္ က်ဴးေက်ာ္စစ္ပြဲတြင္ T-90 တစ္စီးသည္ တင့္ကားဖ်က္ RPG (၇) လံုး ဆင့္ကာဆင့္ကာ ထိမွန္ခဲ့ေသာ္လည္း စစ္ေျမျပင္တာဝန္ကို ဆက္လက္ ထမ္းေဆာင္ႏိုင္ခဲ့ေၾကာင္း ေမာ္စကိုကာကြယ္ေရး သတင္းတို စာေစာင္မွ ေရးသားေဖာ္ျပခဲ့သည္။ အထက္ပါ အေတြ႕အႀကံဳအရ T-90 တင့္ကားသည္ ႐ုရွားတင့္ကားမ်ားအနက္ ကာကြယ္မႈ အေပးစြမ္းႏိုင္ဆံုး တင့္ကားျဖစ္သည္ဟု ေကာက္ခ်က္ ခ်ခဲ့ၾကသည္။ T-90 တင့္ကားတြင္ (125mm) ေျပာင္းေခ်ာ 2A46M ပင္မအေျမာက္ကို တပ္ဆင္ထားၿပီး အရန္ လက္နက္မ်ားအျဖစ္ (12.7mm) ေလယာဥ္ပစ္ စက္ေသနတ္ႏွင့္ (7.62mm) စက္ႀကီးတို႔ ပါဝင္သည္။ 2A46M အေျမာက္သည္ Sprut တင့္ကားဖ်က္ အေျမာက္ကို စြမ္းေဆာင္ရည္ ျမႇင့္တင္ထားျခင္း ျဖစ္ၿပီး T-80 တြင္လည္း ပင္မလက္နက္အျဖစ္ သံုးစြဲထားသည္။

သံခ်ပ္ကာ ထြင္းဆူးေတာင္ပါ ႏွစ္ထပ္က်ည္ (APFSDS)၊ ယမ္းျပင္းတင့္ကားဖ်က္က်ည္ (HEAT-FS)၊ ယမ္းျပင္း အစိတ္စိတ္ကြဲက်ည္ (HE-FRAG) တို႔ကို ပစ္ခတ္ႏိုင္စြမ္း ရွိသည့္အျပင္ ေျပာင္းေခ်ာအေျမာက္ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ Refleks တင့္ကားဖ်က္ ပဲ့ထိန္းဒံုးက်ည္မ်ားကိုသာ ထည့္သြင္း ပစ္ခတ္ႏိုင္စြမ္းရွိသည္။ Refleks ဒံုးက်ည္မ်ားသည္ မီတာ (၁၀၀) မွမီတာ (၆၀၀၀) အထိ ပစ္ခတ္ႏိုင္ၿပီး အေဝးဆံုးအကြာအေဝးကို (၁၇.၅) စကၠန္႔အတြင္း ေရာက္ရွိႏိုင္သည္။ သာမန္သံမဏိျပားဆိုလွ်င္ (၃၇) လက္မအထိ ေဖာက္ထြင္းႏိုင္ၿပီး ရဟတ္ယာဥ္ကဲ့သို႔ေသာ အနိမ့္ပ်ံေလယာဥ္မ်ားကို ဖ်က္ခ်ႏို္င္စြမ္း ရွိသည္။

တပ္ဆင္ထားေသာ 12.7 mm ေလယာဥ္ပစ္ အေျမာက္မွာမူ တင့္ကားဦးစီး ကိုယ္တိုင္ Remote Control ျဖင့္ ပစ္ခတ္ႏိုင္ၿပီး သက္ေရာက္မႈ အကြာအေဝး (၂) ကီလိုမီတာအထိ ရွိသည္။ က်ည္ကတ္အတြင္းရွိ က်ည္ေထာင့္ (၃၀၀) ကို တစ္မိနစ္လွ်င္ က်ည္ (၇၅၀) ႏႈန္းျဖင့္ ပစ္ထုတ္ႏိုင္သည္။ 7.62mm စက္ႀကီးမွာမူ ပင္မအေျမာက္ႏွင့္ ဦးတည္ခ်က္အတူ တပ္ဆင္ထားၿပီး က်ည္ကတ္အတြင္း က်ည္ေထာင့္ (၇၀၀၀) အထိ ပါဝင္သည္။ T-90 ၏ အဓိက အားသာခ်က္မွာ အလိုအေလ်ာက္ က်ည္ထိုးစနစ္ ပါဝင္ျခင္းပင္ျဖစ္ၿပီး က်ည္ထိုးသမားသီးသန္႔ ထားရွိရန္ မလိုေတာ့သျဖင့္ တင့္ကားအဖြဲ႕ဝင္ဦးေရကို ဦးစီး၊ အေျမာက္သမား၊ ေမာင္းႏွင္သူဟူ၍ (၃) ဦးအထိသာ ထားရွိခြင့္ ရသြားေစသည္။

တီ-၉၀ ပင္မတိုက္ပြဲဝင္တင့္ကား

ပါဝါႏွင့္ကာဗာ

T-90 တင့္ကားအမ်ားစုတြင္ V-84MS 618kW ျမင္းေကာင္ေရ (၈၄၀) အင္ဂ်င္ တပ္ဆင္ထားၿပီး အလုပ္လုပ္ပံုမွာ V-12 (၄) ခ်က္ထိုးျဖစ္သည္။ အခ်ိဳ႕ ေမာ္ဒယ္မ်ားတြင္ ျမင္းေကာင္ေရ (၁၀၀၀) ႏွင့္ ျမင္းေကာင္ေရ (၁၂၅၀) အသီးသီးရွိေသာ ပါဝါျမင့္ အင္ဂ်င္မ်ား တပ္ဆင္ထားၾကသည္။ ျမင္းေကာင္ေရ (၁၀၀၀) အင္ဂ်င္ တပ္ဆင္ထားေသာ T-90S သည္ လမ္းေခ်ာေပၚတြင္ တစ္နာရီ မိုင္ (၆၀) ႏႈန္းအထိႏွင့္ လမ္းေၾကာင္းေပၚတြင္ တစ္နာရီ (၄၅) မုိင္ႏႈန္းအထိ ေမာင္းႏွင္ႏိုင္စြမ္း ရွိသည္။ အပူခ်ိန္ ျမင့္မားေသာ ေဒသမ်ားတြင္ တာဝန္ ထမ္းေဆာင္ႏိုင္ရန္အတြက္ တင့္ကားအတြင္း ေလေအးေပးစနစ္လည္း ပါရွိသည္။ T-90 အမ်ားစုတြင္ အလႊာ (၃) ထပ္ပါေသာ သံခ်ပ္ကာစနစ္ ထည့္သြင္းထားသည္။ ပထမအလႊာမွာ အေျမာက္ဆံုလည္တြင္ ပါရွိသည့္ ေပါင္းစပ္သံခ်ပ္ကာ ျဖစ္ၿပီး ပံုမွန္သံခ်ပ္ကာ အခြံႏွင့္ အလူမီနီယံ - ပလတ္စတစ္ အလႊာမ်ားကို အထပ္ထပ္ ေပါင္းစပ္ထားသည္။

က်ည္ထိမွန္၍ ပံုပ်က္ပန္းပ်က္ ျဖစ္ျခင္းကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္စြမ္း ရွိသည္ဟု သိရသည္။ ဒုတိယအလႊာမွာ တတိယမ်ိဳးဆက္ Kontakt-5 ERA အလႊာျဖစ္ၿပီး APFSDS ဒံုးက်ည္ ေဖာက္ဝင္ျခင္းမွ ကာကြယ္ေပးႏိုင္သည္။ ERA ဘေလာက္တံုးမ်ားကို အေျမာက္ဆုံလည္ အမိုးတြင္လည္း တပ္ဆင္ထားၿပီး အေပၚတည့္တည့္မွ တိုက္ခိုက္လာမႈမ်ားကို ကာကြယ္ေပးထားသည္။ အေျမာက္ဆံုလည္၏ အေရွ႕ဘက္ျခမ္းမွာ ရန္သူ၏ ပစ္ခတ္မႈဒဏ္ကို ခံရႏိုင္ေခ် အရွိဆံုးျဖစ္၍ ERA ႏွင့္ ေပါင္းစပ္သံခ်ပ္ကာ အလႊားမ်ားကို တြဲဖက္အသံုးျပဳထားသည္။ ေပါင္းစပ္သံခ်ပ္ကာသည္ သံမဏိမဟုတ္ေသာ ပစၥည္းမ်ားကို အေျခခံထားသျဖင့္ သံမဏိခ်ည္း သက္သက္ကို သံခ်ပ္ကာလုပ္ျခင္းထက္ အေလးခ်ိန္ ပိုမိုေပါ့ပါးၿပီး က်ည္ေဖာက္ဝင္မႈဒဏ္ကို ခံႏိုင္ရည္ပိုရွိသည္။ တတိယအလႊာမွာ Shtora-1 ဟု အမည္ရေသာ အဆင့္ျမင့္ တံု႔ျပန္မႈအလႊာ ျဖစ္သည္။

တင့္ကား၏ မ်က္လံုးနီမ်ား

မ်က္လံုးကန္႔လန္႔ကာ

Shtora-1 အလႊာသည္ အလြန္အဆင့္ျမင့္ေသာ အီလက္ထရြန္နစ္ အာ႐ံုခံအလႊာျဖစ္ၿပီး ႐ုရွားဘာသာအရ ကန္႔လန္႔ကာဟု အဓိပၸာယ္ရသည္။ အေျမာက္ဆံုလည္၏ အေရွ႕ျခမ္းတြင္ လွ်ပ္စစ္၊ အလင္း၊ အနီေအာက္ အာ႐ံုခံႏွစ္ခုပါၿပီး ႐ုတ္တရက္ၾကည့္လွ်င္ အေျမာက္ဆံုလည္၌ မ်က္လံုးနီႏွစ္ခု ပါဝင္သည့္အလား ေတြ႕ျမင္ရသည္။ ထို႔ျပင္ ေလဆာအခ်က္ေပး အာ႐ံုခံ (၄) ခု၊ 3D6 စနစ္ႏွစ္ခုႏွင့္ ကြန္ပ်ဴတာႏွင့္ လည္ပတ္ေသာ ထိန္းခ်ဳပ္စနစ္တို႔ကို တတိယအလႊာ သံခ်ပ္ကာအျဖစ္ ဖြဲ႕စည္းထားသည္။ တင့္ကားဖ်က္ဒံုးက်ည္ အမ်ားစုသည္ ေလဆာႏွင့္ ေထာက္၍ ပစ္မွတ္ၫႊန္ရေသာေၾကာင့္ တင့္ကားေပၚသို႔ ေလဆာေရာင္ျခည္ က်ေရာက္လာပါက Shtora-1 စနစ္က အလုိအေလ်ာက္ သိရွိၿပီး ရန္သူဘက္သို႔ အေျမာက္ေျပာင္းလွည့္လာေစရန္ တင့္ကားအဖြဲ႕ဝင္မ်ားကို ကူညီေပးသည္။ အနီေအာက္ေရာင္ျခည္လိႈင္း ျဖတ္စက္က တင့္ကားဖ်က္ဒံုးက်ည္ အခ်ိဳ႕၏ အနီေအာက္ေရာင္ျခည္ အာ႐ံုခံကိရိယာကို အေဝးကပင္ ဖ်က္ဆီးပစ္လုိက္ ႏိုင္သည္။ ရန္သူ၏ ေလဆာေထာက္ခ်က္ ေဝဝါးသြားေစရန္ မီးခိုးဗံုးမ်ားလည္း ပစ္ထုတ္ႏိုင္စြမ္းရွိေအာင္ T90 ၏ သံခ်ပ္ကာ တတိယအလႊာကို ဖန္တီးေပးထားသည္။

သံုးစြဲသည့္ႏိုင္ငံမ်ား

T-90 သည္ ႐ုရွားႏိုင္ငံ၏ ပင္မတိုက္ပြဲဝင္ တင့္ကားျဖစ္ၿပီး အစီးေရ (၄၀၀) ခန္႔ရွိသည္။ ႐ုရွားႏိုင္ငံမွ လက္နက္မ်ားကို ဝယ္ယူေလ့ရွိေသာ အိႏၵိယႏိုင္ငံတြင္ T-90 စီးေရ (၆၂၀) ခန္႔ရွိၿပီး ၂၀၂၀ ျပည့္ႏွစ္တြင္ ျပည္တြင္းထုတ္ T-90 အစီးေရ (၁၀၀၀) ထိ ထုတ္လုပ္မည္ဟု ရည္မွန္းထားသည္။ အယ္ဂ်ီးရီးယားႏိုင္ငံတြင္ T-90SA (၁၈၀) စီးရွိၿပီး ေဆာ္ဒီအာေရဗ်က T-90S (၁၅၀) စီး၊ တာ့ခ္မင္နစၥတန္က T-90 (၁၀) စီး၊ လစ္ဗ်ားႏိုင္ငံက T-90 (၁၈၀) စီး မွာယူထားၾကသည္။ လစ္ဗ်ားႏိုင္ငံ၏ တင့္ကားမွာယူမႈသည္ ကုလသမဂၢ လက္နက္တင္ပို႔မႈ တားဆီးမိန္႔ေၾကာင့္ ပ်က္ျပယ္သြားခဲ့ရသည္။

သံုးသပ္ခ်က္

အီရတ္ေခါင္းေဆာင္ ဆက္ဒမ္ဟူစိန္၏ တင့္ကားမ်ားမွာ ဝိတ္ေလွ်ာ့ထားေသာ T-72 မ်ားသာ ျဖစ္ၾကသည္။ ထို႔ျပင္ အီရတ္သံခ်ပ္ကာ တပ္မတြင္ T-55 ၊ T-62 အစရွိေသာ တ႐ုတ္မူပြား တင့္ကားမ်ားလည္း ရွိသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ပထမပင္လယ္ေကြ႕ စစ္ပြဲတြင္ အေမရိကန္တို႔၏ M1 A1 Abrams တင့္ကားမ်ားက ေအာင္ပြဲဆင္ႏိုင္ျခင္းမွာ မထူးဆန္းလွေသာ အခ်က္ျဖစ္သည္။ T-90 မွာမူ သံခ်ပ္ကာအသစ္၊ ကာကြယ္မႈ စနစ္အသစ္၊ အလိုအေလ်ာက္ က်ည္ထိုးစနစ္ အသစ္တို႔ႏွင့္ ထြက္ေပၚလာခဲ့ၿပီး ၁၉၉၀ ျပည့္လြန္ႏွစ္မ်ားက အေကာင္းဆံုး နည္းပညာမ်ားကို အသံုးခ်ထားသည္။ M1 Abrams မွာမူ ၁၉၇၀ ျပည့္လြန္ႏွစ္မ်ားက နည္းပညာျဖစ္သျဖင့္ လက္ရွိ ေခတ္ေပၚလက္နက္မ်ား၊ ကာကြယ္ေရးစနစ္မ်ားႏွင့္ ေပါင္းစပ္ရာတြင္ အဆင္မေျပလွဘဲ အျမင္မေတာ္ ဆင္ေတာ္ႏွင့္ခေလာက္ ျဖစ္ေနသည္။ M1 Abrams ႏွင့္ T-90 တို႔ က်ားနဲ႔ဆင္ လယ္ျပင္မွာ ေတြ႕ၾကေသာအခါ မည္သုိ႔ျဖစ္လာမည္ကို စိတ္ဝင္စားဖြယ္ရာ ျဖစ္သည္။ မည္သို႔ပင္ျဖစ္ေစ အခ်ိဳ႕ႏိုင္ငံမ်ားကမူ T-90 တင့္ကားမ်ားကို ဝယ္ယူႏိုင္ေရးကို ဦးစားေပးေနၾကၿပီ ျဖစ္သည္။