ျမန္မာ့တပ္မေတာ္ႏွင့္ အတြဲလိုက္ပစ္ဒံုးပစ္စဥ္မ်ားအေၾကာင္း

အတြဲလိုက္ပစ္ဒံုးပစ္စဥ္မ်ား

အတြဲလိုက္ပစ္ဒံုးစနစ္မ်ားဆိုရင္ အေမရိကန္ရဲ့ ဒံုးတင္ယာဥ္ေတြ၊ ဆိုဗီယက္တို႕ရဲ့ BM21 ေတြကို ေျပးျမင္ၾကမွာျဖစ္ျပီး၊ ဘယ္ကစသလဲ ဆိုရင္ ဒုတိယကမာၻစစ္ ဂ်ာမနီကစတယ္ဆိုတာ ေလ့လာတတ္သူတို႕ သိရွိၾကမွာျဖစ္ပါတယ္။ သို႕ေသာ္လည္း ဒီစနစ္ရဲ့ ကနဦးအစဟာ အာရွကေနျဖစ္ပါတယ္ဆိုရင္ ယံုခ်င္မွယံုၾကမွာျဖစ္ပါတယ္။ တကယ့္ကို အတြဲလိုက္ပစ္ ဒံုးစနစ္ဟာ တရုတ္နဲ႕ ကိုရီးယားတို႕မွာ AD၁၃၀၀ ျပည့္လြန္ေခတ္မ်ားမွာ စတင္ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ စစ္ေျမျပင္သံုး အေျမွာက္မ်ားကို အဓိက သံုးေနၾကတဲ့ အေနာက္ကမာၻရဲ့ စစ္တပ္မ်ားေခတ္စားခ်ိန္မွာ အေရွ႕တိုင္းမွာ စိန္လို႕ျမန္မာတို႕ ေခၚၾကတဲ့ စိန္ေျပာင္းစနစ္မ်ားသာမက ခုကေလးမ်ား ေဆာ့ကစားတဲ့ ရႊီးဒိုင္းေခၚတဲ့ မီးရွဴးစနစ္သံုး စစ္လက္ႏွက္မ်ားကို က်ယ္က်ယ္ျပန္႕ျပန္႕အသံုးခ်ေနၾကခဲ့တာလဲ ျဖစ္ပါတယ္။မွတ္တမ္းဝင္တဲ့ ကမာၻ႕ပထမဆံုးေသာ အတြဲလိုက္ပစ္ ဒံုးစနစ္ဟာ ရႊီးဒိုင္းစနစ္ကို ၁၆ရာစုမွာ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ ဂ်ပန္-ကိုးရီးယား စစ္ပြဲမွာ ကိုရီးယားေတြက ဆိပ္လူးျမွားေတြနဲ႕ တြဲဖက္ျပီး တစ္မိနစ္အတြင္းမွာ အစင္းေၾကာင္း ၁၅၀ေက်ာ္ ပစ္ႏိုင္တဲ့ မီးလ်ံေၾကာင္လို႕ နာမည္ေခၚရမယ့္ Hwach'a လို႕ေခၚတဲ့ စနစ္ပါ။

Hwach'a စနစ္

ဒုတိယကမာၻစစ္ အတြင္းမွာေတာ့ ၁၉၃၀ ေလာက္မွာ ဂ်ာမန္တို႕က စတင္အသံုးျပဳခဲ့ၾကပါတယ္။ စိန္ေျပာင္းကေန မီးခိုးဗံုးေတြကို လ်င္လ်င္ျမန္ျမန္ မွိဳင္းကာခ်ႏိုင္ေအာင္ ၾကိဳးစားရာကေန တိုးတက္လာခဲ့တဲ့ Nebelwerfer စနစ္ဟာ ေနာက္ပိုင္းမွာ အေရအတြက္ေရာ၊ အေရအေသြးပါ လ်င္လ်င္ျမန္ျမန္ၾကီး တိုးတက္လာခဲ့ျပီး ေျမျပင္၊ ေဝဟင္၊ ယာဥ္ေပါင္းမ်ားစြာနဲ႕ တြဲဖက္ျပီး ပဲ့ထိမ္းမဲ့ ဒံုးက်ည္အမ်ိဳးအစားေပါင္းမ်ားစြာနဲ႕ ေအာင္ျမင္စြာ အသံုးေတာ္ခံႏိုင္ခဲ့တဲ့ စနစ္တစ္ခုပါ။ ဂ်ာမန္တို႕ စစ္ဦးက်ိဳးခါနီး စစ္ၾကီးရဲ့ ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ အေမရိကန္တို႕ရဲ့ Mattress လို႕ေခၚတဲ့ စနစ္ေတြကို အသံုးျပဳလာၾကျပီး မေရွးမေနွာင္းမွာပဲ ဆိုဗီယက္တို႕ရဲ့ BM စနစ္ေတြလဲ ေပၚေပါက္လာတာျဖစ္ပါတယ္။

BM-13  Katyushas စနစ္

T34 Calliope စနစ္

 BM စနစ္ေတြဟာ အေမရိကန္စနစ္ေတြထက္ ပိုမိုထိေရာက္ ပိုမိုျမန္ဆန္လြယ္ကူျပီး ဂ်ာမန္တို႕ရဲ့ စနစ္ေတြထက္ကို ေကာင္းမြန္တယ္လို႕ဆိုၾကပါတယ္။ နာမည္ေက်ာ္စနစ္တစ္ခုကေတာ့ BM-13 Katyushas ပါ။ အေမရိကန္တို႕ကလဲ T34 Calliope ကိုတည္ထႊင္ခဲ့ၾကျပီး ရွားမင္းတင့္ကားေတြေပၚမွာ တြဲဖက္ တပ္ဆင္ႏိုင္ခဲ့ေပမယ့္ ဒုတိယကမာၻစစ္ၾကီး ျပီးသြားခဲ့လို႕ အသံုးျပဳခဲ့ရမွဳ အင္မတန္နဲပါးျပီး ထုတ္လုပ္မွဳကို ဆယ္ဂဏန္းနဲ႕ပဲ ရပ္ဆိုင္းခဲ့ရတယ္ဆိုပါတယ္။ က်ယ္ျပန္႕လွတဲ့ ဧရိယာမွာ တပ္ျဖန္႕ေနရာယူထားတဲ့ ရန္သူေတြကို အခ်ိန္တိုအတြင္းမွာ ျပင္ဆင္ေနရာယူမွဳနဲ႕အတူ တျပိဳင္တည္းမွာ ေနရပ္လပ္မရွိ ေခ်မွဳန္းဖိႏွိပ္ပစ္ခတ္ႏိုင္ခဲ့တဲ့ ဒီစနစ္ေတြကို ဒုတိယကမာၻစစ္ေနာက္ပိုင္းမွာ အမ်ိဳးမ်ိဳး တည္ထႊင္ၾကံဆ အဆင့္ျမင့္တင္မွဳေတြ ျပဳလုပ္ခဲ့ပါတယ္။ ထုတ္လုပ္သမွ် စနစ္ေတြကိုလဲ အသံုးျပဳၾကသူတိုင္းက အတိုင္းအတာအတိုင္း ေက်နပ္ၾကသလို ယခုထက္ တိုင္ေအာင္လဲ အမ်ိဳးအမ်ိဳး အဆင့္ျမင့္တင္ရင္း ေရွးမူမပ်က္ ေခတ္မွီေနတဲ့ စနစ္မ်ား ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာအပါအဝင္ အေရွ႕အာရွ ႏိုင္ငံမ်ားမွာလဲ ခုလို စနစ္ေတြကို က်ယ္က်ယ္ျပန္႕ျပန္႕အသံုးခ်ေနၾကျပီး အင္မတင္လူၾကိဳက္မ်ား ေက်ာ္ၾကားလွတဲ့ စနစ္ေတြျဖစ္ပါတယ္။ သူတို႕ထဲက စနစ္တစ္ခုကေတာ့ BM-21 grad ပဲျဖစ္ပါတယ္။
BM-14 အတြဲလိုက္ပစ္ ဒံုးလက္နက္

BM-21 စနစ္ကို ၁၉၆၀ ႏွစ္ေစာပိုင္းမွာ ထုတ္လုပ္ခဲ့ျပီး ၁၄၀မမ ဒံုးက်ည္သံုး BM-14 စနစ္ကေန အဆင့္ျမင့္တင္ ေျပာင္းလဲ ထုတ္လုပ္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ grad ဆိုတာ ရုရွားလို Hail လို႕ေခၚရမယ့္ ႏွင္းသီး၊မိုးသီး ေတြျဖစ္ျပီး နာမည္ဆိုလိုရင္းက ႏွင္းသီးမုန္တိုင္း မိုးသီးမုန္တိုင္းလို႕ သူ႕ရဲ့ ပစ္အားကို တင္စားျပီးေခၚဆိုတာျဖစ္ပါတယ္။ ေပါင္၄၀ ရွိတဲ့ ဖ်က္အားျပင္းထိပ္ဖူးကို သယ္ေဆာင္တဲ့ ၁၂၂မမ ဒံုးက်ည္ အစင္း၄၀ကို တစ္စကၠန္႕ ၂စင္းႏုန္းနဲ႔ ပစ္ခတ္ႏိုင္တဲ့ စြမ္းအားအာ တင္စားေခၚဆုိတဲ့ နာမည္နဲ႕ လိုက္ဖက္မယ္လို႕ ထင္ပါတယ္။ ၆ဘီးယက္ ၆ဘီးတပ္ အေျမွာက္ဆြဲယာဥ္ေပၚမွာ တပ္ဆင္ထားျပီး ၃မိနစ္အတြင္း ပစ္ခတ္ဖို႕ အဆင္သင့္ျဖစ္ေနမယ့္ ဒီစနစ္ကို လူၾကိဳက္မ်ားလြန္းတဲ့ အတြက္ ကမာၻအႏွံ႕ ႏိုင္ငံ၆၀ေက်ာ္က ယေန႕အခ်ိန္ထိ တြင္တြင္က်ယ္က်ယ္ အသံုးျပဳေနၾကပါတယ္။ အဲဒီထဲက ႏိုင္ငံေပါင္း၃၀ေက်ာ္ေလာက္က လိုင္စင္ေရာ လိုင္မင္မဲ့ပါ ပံုတူပြား ထုတ္လုပ္ျခင္း၊ အဆင့္ျမင့္တင္ျခင္းေတြ ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကျပီး BM21 ရဲ့ မ်ိဳးဆက္သစ္အေျမာက္ အမ်ားေရာ၊ မူရင္းမ်ားပါ ယေန႕ထက္တိုင္ စစ္မ်က္ႏွာ အသီးသီးမွာ အသံုးေတာ္ခံလ်က္ရွိပါတယ္။

ျမန္မာ့တပ္မေတာ္ ကပစမွ ထုတ္လုပ္ေအာင္ျမင္ခ့ဲၿပီျဖစ္သည့္ BM-21 ဒံုးလက္နက္စနစ္

Cambodia ၏  အတြဲလိုက္ပစ္ဒံုးလက္နက္စနစ္

တရုပ္တပ္မေတာ္၏ Type-81 ၁၂၂မမ အတြဲလိုက္ပစ္ဒံုးလက္နက္စနစ္

၎စနစ္မ်ားဟာ လ်င္လ်င္ျမန္ျမန္ေရြ႕ေျပာင္းခ်ီတက္ ႏိုင္ၾကေပမယ့္ ရန္သူရန္႕ တန္ျပန္တိုက္ခိုက္မွဳကို ေရွာင္ရွားႏိုင္ျခင္းနဲပါးသလို၊ လက္ႏွက္ငယ္ဒဏ္၊ သာမာန္ေျခလ်င္တပ္ဖြဲ႕မ်ားရဲ့ တိုက္ခိုက္မွဳဒဏ္ကိုေတာ့ ေျမျပင္အေျခစိုက္ အေျမာက္တပ္ဖြဲ႕မ်ားလိုပဲ ခံႏိုင္ရည္နဲပါးလွပါတယ္။ ရန္သူရဲ့ ေထာက္ပံ့ေရးစခန္းေတြ၊ ေလယာဥ္ကြင္းေတြ၊ အေျခစိုက္စခန္းေတြ သိုေလွာင္ရံုေတြနဲ႕ စုဖြဲ႕ထားတဲ့ တင့္ကားတပ္ေတြ၊ ေျခလ်င္တပ္ေတြကို ဧရိယာလိုက္ ကြက္စိတ္တိုက္ ေျခမွဳန္းႏိုင္ေအာင္ ပစ္အားေကာင္းလွတဲ့ ဒီစနစ္ေတြက လွဳပ္ရွားမွဳထက္ ပစ္အားကို ပိုမိုအသားေပးတဲ့ စနစ္ေတြလို႕ ဆိုရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ပစ္စဥ္၆ခုပါဝင္တဲ့ BM21 စနစ္တပ္ခြဲတစ္ခြဲဟာ အကြာအေဝး ကီလိုမီတာ၂၀ ေက်ာ္မွာရွိတဲ့ ၁စတုရမ္းမိုင္ ဧရိယာ ေလာက္ကို စိုးမိုးပစ္ခတ္ႏိုင္ပါတယ္။ တပ္ရင္းတစ္ရင္း ပစ္အားဟာ ၄-၅စတုရမ္းမိုင္ ဧရိယာေလာက္ကို ထိထိေရာက္ေရာက္ ပစ္ခတ္ႏိုင္တယ္လို႕ ဆိုၾကပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္း စနစ္ေတြမွာ သံုးတဲ့ ဒံုးအမ်ိဳးအစားလိုက္ျပီး ကီလိုမီတာ ၄၀ေက်ာ္ထိ ပစ္ခတ္ႏိုင္တာ ရွိတယ္လို႕လဲ ဆိုပါတယ္။ တင့္ကားေတြကို ေျခမွဳန္းဖို႕ သီးသန္႕ထုတ္ထားတဲ့ ထိပ္ဖူးေတြ၊ လူသတ္ဖို႕ ထုတ္ထားတဲ့ ထိပ္ဖူးေတြနဲ႕၊ ေဖါက္ထႊင္းေပါက္ကြဲႏိုင္တဲ့ ထိပ္ဖူးေတြ၊ ဖ်က္အားျပင္းစနစ္ေတြနဲ႕ ေလဆာလမ္းညြန္ေတြ၊ ေလဆာစနစ္သံုး ထိပ္ဖူးေတြအပါအဝင္၊ အီလက္ေထာနစ္လွိဳင္းရွိရာကို ေျခရာခံျပီး မွန္ေအာင္ လုပ္ထားတဲ့ ထိပ္ဖူးစနစ္ေတြကို စစ္ဆင္ေရးအမ်ိဳးအစားလိုက္၊ ပစ္မွတ္အမ်ိဳးအစားေပၚလိုက္ျပီး အသံုးျပဳလာႏိုင္ျခင္းဟာလဲ BM21 စနစ္ရဲ့ အစြယ္ကို ခၽြန္သထက္ ခၽြန္ေအာင္ အဆိပ္ျပင္းသထက္ ျပင္းေအာင္ ထပ္ေဆာင္းထားႏိုင္တဲ့ စနစ္ေတြျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ ဒီစနစ္ေတြဟာ ပစ္စဥ္ေတြခ်ည္း လွဳပ္ရွား တိုက္ပြဲဝင္ၾကရတဲ့ စနစ္ေတြေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ ေထာက္ပံ့ေရးကားေတြ၊ အမိန္႕ေပးယာဥ္ေတြ၊ ေရဒါေတြကားေတြ၊ ဆက္သြယ္ေရး ယာဥ္ေတြကိုပါ တြဲဖက္ အသံုးျပဳၾကရတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ယာဥ္ေပၚကေန ယာဥ္အဖြဲ႕သားေတြကေန ပစ္ခတ္ႏိုင္တာမဟုတ္ပဲ မီတာ၂၀ေက်ာ္ အကာကြယ္ေနာက္ကေန ဒါမွမဟုတ္ အကာကြယ္မဲ့ မီတာ ၅၀ေလာက္ကေန ခလုပ္ကိုယူျပီး ပစ္ခတ္ၾကရတာျဖစ္ပါတယ္။ ပစ္ခတ္ဖို႕ျပင္ဆင္ခ်ိန္ ၃မိနစ္ေအာက္မွာသာ ရွိျပီး၊ စကၠန္႕၂၀ေလာက္ အတြင္းမွာ ဒံုးက်ည္အစင္း ၄၀ကို ပစ္ခတ္ႏိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။ စကၠန္႕အနည္းငယ္(သို႕) မိနစ္အနည္းငယ္အတြင္းမွာ ပစ္ခတ္စရာ ကုန္သြားမယ့္ သည္စနစ္ေတြကို ထပ္မံက်ည္ျဖည့္ဖို႕ ဘထၳရီျဖည့္ဖို႕ ေနရာေရြ႕ေျပာင္းဖို႕ ျပန္လည္ေနရာယူဖို႕ ဆိုတာဟာ (ရန္သူ႕ ေလေၾကာင္းတိုက္ခိုက္မွဳ(သို႕) တန္ျပန္ပစ္ခတ္မွဳမလာေသးတဲ့) အခ်ိန္တိုအတြင္းမွာေဆာင္ရြက္ႏိုင္ဖို႕ဆိုတာ ေအာင္ျမင္ႏိုင္ေျခ အင္မတန္နဲပါးလွပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ပံုဖ်က္ဖံုးကြယ္ဖို႕၊ဒါမွမဟုတ္ အကာကြယ္ယူဖို႕ ေနရာေကာင္းကို အရင္ေရြးျခယ္ျပီးမွသာ ပစ္ခတ္ႏိုင္ၾကပါတယ္။
ျမန္မာ့တပ္မေတာ္ရွိ Type-90B ၁၂၂မမ အတြဲလိုက္ပစ္ ဒံုးလက္နက္စနစ္

သို႕ေသာ္ ျပန္လည္ျဖည့္တင္းျခင္းကို မေဆာင္ရြက္ပဲ လ်င္ျမန္စြာ ေနရာေရြ႕ေျပာင္းၾကရျပီး ဒုတိယေနရာယူျပီးခ်ိန္မွာေတာ့ ပစ္ခတ္ရန္ ျပင္ဆင္ခ်ိန္ဟာ မိနစ္အနည္းငယ္သာ ၾကာျမင့္တဲ့အတြက္ စနစ္ရဲ့ အားသာခ်က္ အားနဲခ်က္မ်ားဟာ တပ္ဖြဲ႕ဝင္မ်ားရဲ့ဟန္ခ်က္ညီ လွဳပ္ရွားႏိုင္မွဳေပၚမွာ တည္မွီေတာ့ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအားနဲခ်က္ေတြကို အဆင့္ဆင့္ ျပင္ဆင္လာခဲ့ၾကရာမွာ ကုန္က်စားရိတ္ၾကီးျမင့္ျခင္း အဆင္ျမင့္ နည္းပညာမ်ား လိုအပ္ျခင္းတို႕ေၾကာင့္ အခ်ိဳ႕ စနစ္သစ္မ်ားမွအပ မူလလက္ေဟာင္း BM21 ေလာက္ေအာင္ျမင္မွဳမရၾကပါဘူး။ အလိုေလ်ာက္ က်ည္ျဖည့္စနစ္ကို ထည့္သြင္းထားတဲ့ Type90 အမ်ိဳးအစား တရုတ္လုပ္ စနစ္ဟာ ပထမအသုတ္ အစင္း၄၀ ပစ္ခတ္ျပီးခ်ိန္မွာ အလိုေလ်ာက္ ေနာက္ထပ္ အစင္း၄၀ ထပ္မံျဖည့္တင္းထားႏိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ခ်က္ကိုစလိုေဗးကီးယားရဲ့ RM-70 လို ခ်ိန္ရြယ္တာ၊ ပစ္ခတ္တာ၊ ဆက္သြယ္တာ၊ က်ည္ျဖည့္တာကိုပါ တျပိဳင္တည္း လုပ္ေအာင္ စီစဥ္ထားတဲ့ စနစ္ေတြ ရွိခဲ့ေပမယ့္ လက္ႏွက္ရဲ့ ပစ္အားနဲ႕ ညီမွ်ေအာင္ ျပန္ျဖည့္တင္းႏိုင္ဖို႕ရာ မလြယ္ကူတဲ့ စနစ္ျဖစ္တာရယ္၊ ကုန္က်စားရိတ္ ၾကီးမားတာရယ္ေၾကာင့္ ေအာင္ျမင္မွဳနဲပါးလွပါတယ္။
M1985 ၂၄၀မမ အတြဲလိုက္ပစ္ ဒံုးလက္နက္စနစ္

ျမန္မာတပ္မေတာ္သည္လဲ ေဒသတြင္းႏိုင္ငံမ်ားနည္းတူ BM-21 ကို ဝယ္ယူခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ တိုက္ပြဲဝင္ခဲ့ဘူးတာေတြ မေတြ႕ရွိခဲ့ေပမယ့္ ရုရွားရဲ့ BM-21 စနစ္နဲ႕ တရုတ္ရဲ့ BM-21ကို ပံုတူထုတ္ထားတဲ့ Type 81စနစ္၊ ထပ္မံ အဆင့္ျမင့္တင္ထားတဲ့ Type-90 စနစ္ေတြကို ဝယ္ယူထားတယ္လို႕သိရပါတယ္။ အတည္မျပဳႏိုင္တဲ့ သတင္းမ်ားကေတာ့ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္က ၁၂၂မမ ပဲထိန္းမဲ့ဒံုးက်ည္ေတြကို ကိုယ္တိုင္ ထုတ္ႏိုင္ေနျပီလို႕လဲ ဆိုၾကပါတယ္။ ရုရွားရဲ့ ဒံုးက်ည္ေတြဟာ အကြာအေဝးထက္ ေပါက္ကြဲအားနဲ႕ အျခားစစ္ဆင္ေရးအလိုက္ အသံုးတည့္မွဳေတြကို ဦးစားေပးထုတ္လုပ္ပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ အကြာအေဝးအားျဖင့္ ၂၂ကီလိုမီတာအထိသာ ေရာက္ေပမယ့္ အီလက္ေထာနစ္စနစ္ကို ေျခရာခံႏိုင္တဲ့စနစ္ေတြ၊ အနီေအာက္ေရာင္ျခည္သံုး ပစ္မွတ္ရွာစနစ္ေတြ၊ တင့္ဖ်က္စနစ္၊ ေဖါက္ထႊင္းစနစ္ေတြ၊ ေလကြဲစနစ္ေတြ စသည္ျဖင့္ စနစ္အမ်ိဳးအမ်ိဳးကို နည္းပညာျမင့္ ထုတ္လုပ္ပါတယ္။ တရုတ္နဲ႕ ေျမာက္ကိုရီးယားထုတ္ စနစ္ ဒံုးက်ည္မ်ားကေတာ့ အကြာအေဝးပိုမုိျပီး ၄၀ကီလိုမီတာ ေက်ာ္အထိ ပစ္ခတ္ႏိုင္တယ္ ဆိုၾကပါတယ္။ တင့္ဖ်က္စနစ္၊ ေလကြဲစနစ္နဲ႕ ေပါက္ကြဲအား ပိုမိုျပင္းထန္တဲ့ စနစ္ေတြကို အသားေပးထုတ္လုပ္ပါတယ္။ ေျမာက္ကိုရီးယားရဲ့ ၁၂၂မမ ေလကြဲက်ည္စနစ္ဟာ ဒံုးပစ္စဥ္မ်ားရဲ့ ပစ္အားကို လက္ယွက္ထိုးပစ္ခတ္နည္းျဖင့္ အသံုးခ်ျပီး အေရးၾကီးဧရိယာတစ္ခုကို အခ်ိန္အတိုင္းအတာတစ္ခုအတြင္း ရန္သူ႕ေလေၾကာင္းရန္နဲ႕ ဒံုးက်ည္တို႕ရဲ့ ရန္မွ ကာကြယ္ဖို႕အထိ ၾကံဆထုတ္လုပ္ခဲ့ၾကတာျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္မွ ထုတ္လုပ္သည္ဟု သတင္းထြက္ေပၚေနေသာ ၁၂၂မမ ပဲ့ထိန္းမဲ့ ဒံုးက်ည္မ်ားသည္ မည္သည့္စနစ္မ်ားကို အေျခခံထုတ္လုပ္မည္ကေတာ့ မွန္းဆရခက္ခဲလွပါတယ္။

BM-21 ၏ အေျခခံအခ်က္လက္မ်ား
ထုတ္လုပ္သည့္ႏိုင္ငံ။ ။ရုရွား
လိုအပ္သည့္စစ္သည္။ ။၆ဦး
ျပင္ဆင္ရန္ၾကာခ်ိန္။ ။၃မိနစ္
က်ည္ျဖည့္ရန္ၾကာခ်ိန္။ ။၇မိနစ္
ယာဥ္အေလးခ်ိန္။ ။၁၃.၇တန္
ယာဥ္အမ်ိဳးအစား။ ။၆x၆ ဘီးတပ္ အေျမွာက္ဆြဲယာဥ္
ေမာင္းႏွင္မွဳႏုန္း။ ။တစ္နာရီ၇၅ကီလိုမီတာ
စစ္ဆင္ႏိုင္မွဳအကြာအေဝး။ ။၄၀၅ကီလိုမီတာ
တပ္ဆင္သည့္ေျပာင္းအေရအတြက္။ ။၄၀
ေျပာင္းအလ်ား။ ။၉ေပ၁၀လက္မ
အသံုးျပဳသည့္က်ည္အမ်ိဳးစား။ ။၁၂၂မမ ပဲ့ထိန္းမဲ့ဒံုးက်ည္
ခ်ိန္ခြက္။ ။PG-1M panoramic telescope
ထိေရာက္မွအကြာအေဝး။ ။၂၀ကီလိုမီတာ (၃၀-၄၀ကီလိုမီတာ ဒံုးက်ည္အမ်ိဳးစားတြင္မူတည္သည္)
ပစ္ခတ္မွဳႏုန္း။ ။တစ္စကၠန္႕ ၂စင္းႏုန္း

Type-90B ဆိုင္ရာ အေျခခံအခ်က္လက္မ်ား

ထုတ္လုပ္သည့္ႏိုင္ငံ။ ။တရုတ္
လိုအပ္သည့္စစ္သည္။ ။၄ဦး
ျပင္ဆင္ရန္ၾကာခ်ိန္။ ။၃မိနစ္
ယာဥ္ပါက်ည္ျဖည့္ရန္ၾကာခ်ိန္။ ။၃မိနစ္
ျပန္လည္ျဖည့္တင္းရန္ ၾကာခ်ိန္။ ။၇-၁၀မိနစ္
ယာဥ္အေလးခ်ိန္။ ။၁၃.၇တန္
ယာဥ္အမ်ိဳးအစား။ ။၆x၆ ဘီးတပ္ North-Benz 2629 ယာဥ္
ေမာင္းႏွင္မွဳႏုန္း။ ။တစ္နာရီ၈၅ကီလိုမီတာ
စစ္ဆင္ႏိုင္မွဳအကြာအေဝး။ ။၈၀၀ကီလိုမီတာ
တပ္ဆင္သည့္ေျပာင္းအေရအတြက္။ ။၄၀
အရံသယ္ေဆာင္သည့္ ဒံုးက်ည္အေရအတြက္။ ။၄၀
ေျပာင္းအလ်ား။ ။၉ေပ၁၀လက္မ
အသံုးျပဳသည့္က်ည္အမ်ိဳးစား။ ။၁၂၂မမ ပဲ့ထိန္းမဲ့ဒံုးက်ည္
စနစ္။ ။အမိန္႕ေပးယာဥ္မွ တိုက္ရိုက္ ခ်ိန္ရြယ္ပစ္ခတ္ႏိုင္သည့္ အေဝးထိန္းစနစ္
ထိေရာက္မွအကြာအေဝး။ ။၂၂-၄၀ကီလိုမီတာ
ပစ္ခတ္မွဳႏုန္း။ ။တစ္စကၠန္႕ ၂စင္းႏုန္း

၁၂၂မမ အတြဲလိုက္ပစ္ ဒံုးစနစ္တပ္ဖြဲ႕ ဖြဲ႕စည္းပံု
တပ္ခြဲတစ္ခြဲ-
ပစ္စဥ္တင္ယာဥ္-၆စင္း(ယာဥ္အဖြဲ႕သား ၄-၆ေယာက္ အမ်ိဳးအစားအလိုက္)
က်ည္ျဖည့္တင္းေရးယာဥ္-၆စင္း (ယာဥ္အဖြဲ႕သား ၁-၃ေယာက္)
အမိန္႕ေပးသံခ်ပ္ကာယာဥ္-၁စင္း (ယာဥ္အဖြဲ႕သား ၃-၅ေယာက္)
တပ္ရင္းတစ္ရင္း
တပ္ခြဲ၃ခြဲ
တပ္ရင္းအမိန္႕ေပးယာဥ္-၁စင္း (ယာဥ္အဖြဲ႕သား ၂-၅ေယာက္)
ကင္းေထာက္ယာဥ္-၃စင္း(တစ္စင္းလ်င္ ယာဥ္အဖြဲ႕သား ၃ေယာက္)
(အငယ္စား/အလတ္စား သံခ်ပ္ကာယာဥ္မ်ား)
တိုင္းတာေရးေရဒါယာဥ္-၁စင္း
လ်ပ္စစ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ျပင္ဆင္ျဖည့္တင္းေရးယာဥ္-စင္း
စက္မွဳဆိုင္ရာ ျပင္ဆင္ျဖည့္တင္းေရးယာဥ္-၁စင္း
ထို႕အျပင္ အတည္မျပဳႏိုင္ေသာ သတင္းမ်ားအရ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္တြင္ ေျမာက္ကိုရီးယားႏိုင္ငံထုတ္/ရုရွားထုတ္၂၄၀မမ ပဲ့ထိန္းမဲ့ဒံုးက်ည္သံုး အတြဲလိုက္ပစ္ ဒံုးက်ည္စနစ္မ်ား ပိုင္ဆိုင္ထားတယ္လို႕လဲ ဆိုၾကပါတယ္။
ေျမာက္ကိုရီးယားဟာ M1985 လို႕နာမည္ေပးထားတဲ့ ၁၉၈၅ ထုတ္ ေျပာင္း ၁၂ေျပာင္းပါ ၂၄၀မမ ဒံုးက်ည္စနစ္ကို ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္မွာ M199-1 အျဖစ္ ေျပာင္း၂၂ ပါ၊ ၆ဘီးတပ္ယာဥ္ျဖင့္ ေျပာင္းလဲထုတ္လုပ္ခဲ့ျပီး အျခားအဆင့္ျမင့္တင္မွဳမ်ားကိုလဲျပဳလုပ္ခဲ့ပါတယ္။ ယာဥ္အဖြဲ႕သားမ်ားကိုလဲ ၄ေယာက္မွ ၂ေယာက္အထိ ေလ်ာ့ခ်ႏိုင္ခဲ့ျပီး ပစ္ခတ္ဖို႕ အဆင္သင့္ျဖစ္ရန္ ၾကာခ်ိန္ကို ၁၀မိနစ္ေက်ာ္ကေန ၃-၄မိနစ္ခန္႕သာၾကာေအာင္ အဆင့္ျမွင့္တင္ခဲ့သလို ဒံုးက်ည္ကိုလဲ မူလအမ်ိဳးအစား၏ ထိေရာက္မွဳအကြာအေဝး ၃၅ကီလိုမီတာခန္႕မွ ကီလိုမီတာ ၆၀ခန္႕အထိေရာက္ေအာင္ ပစ္ခတ္ႏိုင္သည့္ အမ်ိဳးအစားအျဖစ္ ျမွင့္တင္ခဲ့ပါတယ္။ ထိပ္ဖူးမ်ားကိုလဲ ေလဆာစနစ္သံုးပစ္မွတ္ရွာ စနစ္မ်ား၊ အီလက္ေထာနစ္ ေျခရာခံစနစ္မ်ားကိုပါ တီထႊင္ထုတ္လုပ္ႏိုင္ခဲ့တယ္လို႕ ဆိုပါတယ္။ ပစ္ႏုန္းကိုလဲ တစ္မိနစ္ ၁၂စင္းမွ ၄၄စကၠန္႕အတြင္း ၂၂စင္းပစ္ခတ္ႏိုင္သည္အထိ အဆင့္ျမွင္တင္ထားခဲ့တယ္လို႕ ဆိုပါတယ္။ ပစ္ခတ္စဥ္တင္ ယာဥ္တစ္စင္းစီဟာ ၇၇စကၠန္႕(တစ္မိနစ္ ၁၂စကၠန္႕) အတြင္းမွာ ေနရာယူထားရာမွ ခ်ိန္ရြယ္ က်ည္ကုန္ပစ္ခတ္ျပီး ေနရာေရြ႕ေျပာင္းႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္လို႕ ဆိုပါတယ္။ ၎စနစ္မ်ားသည္ ေျမာက္ကိုရီးယားမွ ေတာင္ကိုရီးယားကို အဆင္သင့္ ခ်ိန္ရြယ္ထားသည္ ဆိုသည့္ စနစ္မ်ားထဲမွ နာမည္ေက်ာ္ စနစ္တစ္ခုျဖစ္ျပီး ၅၀၀ခန္႕ ျဖန္႕ခြဲခ်ထားတယ္လို႕ ယူဆရတဲ့ အတြက္ တစ္မိနစ္အတြင္းမွာ စုစုေပါင္း အစင္း၁ေသာင္းေက်ာ္ ပစ္ခတ္ႏိုင္မယ္လို႕ ခ်ိန္းေျခာက္ထားႏိုင္တဲ့ စနစ္တစ္ခုလဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ၎ စနစ္မ်ားသည္လဲ ေရဒါစနစ္သံုး တိုင္းတာေရးယာဥ္မ်ား၊ ျဖည့္တင္းေရးယာဥ္မ်ား၊ အမိန္႕ေပးယာဥ္မ်ား၊ ကင္းေထာက္ယာဥ္မ်ားျဖင့္သာ တြဲဖက္ တိုက္ပြဲႏိုင္ၾကတာျဖစ္ျပီး ပစ္ခတ္သည့္ ဒံုးစဥ္တင္ ယာဥ္မ်ားဟာ သံခ်ပ္ကာ အကာကြယ္မပါရွိပါဘူး။

M-199-1 စနစ္အေျခခံအခ်က္လက္မ်ား

ထုတ္လုပ္သည့္ႏိုင္ငံ။ ။ေျမာက္ကိုရီးယား
ယာဥ္အဖြဲ႕သား။ ။၂-၃ေယာက္
ေျပာင္းအေရအတြက္။ ။၂၂
အသံုးျပဳသည့္ဒံုးက်ည္။ ။၂၄၀မမ ပဲ့ထိန္းမဲ႕ဒံုးက်ည္
ထိေရာက္မွဳအကြာအေဝး။ ။၃၀-၆၀ကီလိုမီတာ
အသင့္ျဖစ္ရန္ ျပင္ဆင္ခ်ိန္။ ။၄မိနစ္
ျပန္လည္က်ည္ျဖည့္ရန္ၾကာခ်ိန္။ ။၁၀မိနစ္
ပစ္ခတ္ႏုန္း။ ။၂စကၠန္႕တစ္စင္း
စစ္ဆင္ႏိုင္မွဳ အကြာအေဝး။ ။၄၅၀ကီလိုမီတာ 

(ျမန္မာ့တပ္မေတာ္ႏွင့္ ႏိုင္ငံတကာစစ္တပ္မ်ားတြင္ အသံုးျပဳလ်က္ရွိသည့္ နာမည္ေက်ာ္ အတြဲလိုက္ပစ္ ဒံုးလက္နက္စနစ္မ်ား ေဖာ္ျပေပးသည့္ အတြက္ အထူးေက်းဇူးတင္ရွိေၾကာင္းပါခင္ဗ်ာ...။ ဓါတ္ပံုေတြပို႔ေပးတ့ဲ အတြက္လည္း ညီ၊အစ္ကိုမ်ားကို ေက်းဇူးတင္ရွိေၾကာင္းပါ...။)