Tanguska ေလေၾကာင္းရန္ ကာကြယ္ေရးစနစ္

၂၀ရာစု ေႏွာင္းပိုင္းတြင္ တိုးတက္လာေသာ ေလေၾကာင္းနည္းပညာမ်ားအရ တိုက္ေလယာဥ္မ်ား၊ တိုက္ခိုက္ေရး ရဟတ္ယာဥ္မ်ားသည္ တင့္၊ သံခ်ပ္ကာ၊ အေျမာက္၊ ေျခလ်င္ႏွင့္ ေျမျပင္ခံစစ္မ်ားအတြက္ အိပ္မက္ဆိုးမ်ားသဖြယ္ ျဖစ္လာခဲ့သည္။

 ေျမျပင္တိုက္ခိုက္ေရးအတြက္ သီးသန္႕ရည္ရြယ္ ထုတ္လုပ္လိုက္ေသာ အနီးကပ္ပစ္ကူေပး အနိမ့္ပ်ံတိုက္ေလယာဥ္မ်ားႏွင့္ တိုက္ခိုက္ေရး ရဟတ္ယာဥ္မ်ား၊ တာေဝးမွ တိက်ပစ္ခတ္ႏိုင္ေသာ ခရုစ္ဒံုးပ်ံကို တန္ျပန္ေခ်မွဳန္း ပစ္ခတ္ႏိုင္ရန္အတြက္ ေျမျပင္တပ္ဖြဲ႔သံုး ေလေၾကာင္းရန္ ကာကြယ္ေရးစနစ္မ်ားကို အဆင့္ျမင့္တင္ တီထႊင္ ထုတ္လုပ္ခဲ့ၾကသည္။ တိုးတက္ခဲ့ျပီးေသာ ေလေၾကာင္း ကင္းေထာက္စနစ္မ်ားေၾကာင့္ ေျမျပင္အေျခစိုက္ ေလေၾကာင္းရန္ ကာကြယ္ေရး ေရဒါမ်ားမွာ ပံုေသပစ္မွတ္မ်ား အျဖစ္ ေရာက္ရွိခဲ့မွဳေၾကာင့္ ေရြ႕လ်ားႏိုင္ေသာ ယာဥ္တင္စနစ္မ်ားႏွင့္ ေလယာဥ္မ်ားမွ ၾကိဳမသိႏိုင္ေသာ စနစ္မ်ားကို တည္ထႊင္ခဲ့ၾကရာ ၂၃မမ ဆင့္ကြဲက်ည္သံုး ေလယာဥ္ပစ္ စက္အေျမာက္မ်ားႏွင့္ တာတိုပစ္ ပုခံုးထမ္းဒံုးက်ည္မ်ားသည္ ေအာင္ျမင္ခဲ့ၾကသည္။ ၂၃မမ ၂လက္တြဲ ZSU-23-2 ႏွင့္ ေလးလက္တြဲ ZSU-23-4 စနစ္မ်ားသည္ ေျမျပင္တပ္ဖြဲ႔မ်ား၏ အားထားရာ အဓိက ေလေၾကာင္းရန္ကာကြယ္ေရး လက္ႏွက္မ်ားအျဖစ္ ယေန႕တိုင္ ရပ္တည္လ်က္ရွိသည္။ သို႕ေသာ္ A-10၊ Su-25၊ AH-64၊ Mi35 တို႕ကဲ့သလို႕ သံခ်ပ္ကာ အကာအကြယ္အျပည့္ယူထားသည့္ တိုက္ခိုက္ေရး ရဟတ္ယာဥ္ႏွင့္ အနိမ့္ပ်ံ တိုက္ေလယာဥ္တို႕သည္ ထိုစနစ္မ်ားကို အႏိုင္ယူခဲ့ၾကျပန္သည္။ ထိုအခါ ပိုမိုထိေရာက္ေသာ ေလေၾကာင္းရန္ ကာကြယ္ေရး လက္ႏွက္မ်ား ထပ္မံ ေပၚထြက္လာခဲ့သည္။

ZSU-23-2

ေလေၾကာင္းရန္ ကာကြယ္ေရးကို အကြာအေဝးအားျဖင့္ တာေဝး၊ တာလတ္၊ တာတိုႏွင့္ အနီးကပ္ ဟူ၍ ခြဲျခားျပီး အျမင့္အားျဖင့္ အျမင့္ပ်ံ၊ အလတ္စား၊ အနိမ့္ပ်ံ ဆို၍ ထပ္မံ ပိုင္းျခားသည္။ သူလ်ိဳေလယာဥ္မ်ား၊ ဗံုးက်ဲေလယာဥ္မ်ားအတြက္ တာေဝး အျမင့္ပ်ံ ဒံုးလက္ႏွက္မ်ား အသံုးျပဳၾကသည္။ ေလေၾကာင္းအေရးသာမွဳအတြက္ တိုက္ေလယာဥ္မ်ားကို ေခ်မွဳန္းရာတြင္ တာလတ္ပစ္ ဒံုးပ်ံမ်ား အသံုးျပဳၾကသည္။ ထိုေလယာဥ္မ်ားကို မိမိ ခံစစ္နယ္အတြင္း ဝင္ေရာက္လာပါက ပစ္ခတ္ႏိုင္ေစရန္ တာတိုပစ္ ဒံုးပ်ံမ်ား လိုအပ္သည္။ ထိုတာလတ္ႏွင့္ တာတိုပစ္ စနစ္မ်ားတြင္ ရန္သူ၊မိမ္ိ ခြဲျခားေပးႏိုင္ေသာ IFFေခၚ Friend and foe ခြဲျခားသည့္စနစ္မ်ား အထူးလိုအပ္သည္။ သို႕ေသာ္ ထိုစနစ္မ်ားထဲမွ အခ်ိဳ႕စနစ္မ်ားမွအပ အမ်ားစုသည္ အျမင့္မီတာ ၁၀၀ ဝန္းက်င္မွ ပ်ံသန္းလာမည့္ ေလယာဥ္ႏွင့္ ရဟတ္ယာဥ္အခ်ိဳ႕ကို ရွာေဖြ ေခ်မွဳန္းႏိုင္စြမ္း မရွိၾကေပ။ ထို႕ေၾကာင့္ ေျမျပင္အေျခအေနကို အရယူ၍ သစ္ပင္မ်ား ထိပ္ဖ်ားေပၚမွ ေရဒါကို ေရွာင္ရွား ပ်ံသန္းကာ လ်င္ျမန္သည့္ႏုန္းျဖင့္ စက္ေသနွတ္မ်ား၊ ဗံုး၊ ဒံုးမ်ား က်ဲခ်တိုက္ခိုက္ျပီး ျပန္လည္ေပ်ာက္ကြယ္ သြားၾကမည့္ အနိမ့္ပ်ံ တိုက္ခိုက္ေရးယာဥ္မ်ား၊ တိုက္ခိုက္ေရး ရဟတ္ယာဥ္မ်ားအတြက္ အနီးကပ္ ပစ္ခတ္တိုက္ခိုက္ႏိုင္မည့္ စက္ေသႏွတ္၊ စက္အေျမာက္မ်ား၊ ပုခံုးထမ္း ဒံုးမ်ား အသံုးျပဳၾကရသည္။ သို႕ေသာ္ သံခ်ပ္ကာ အကာအကြယ္ႏွင့္ ဒံုးပ်ံကာကြယ္ေရး နည္းပညာျမင့္မားေသာ စနစ္သစ္ ေလေၾကာင္း တိုက္ခိုက္ေရးယာဥ္မ်ားအတြက္ ၃၀မမ ဆင့္ကြဲက်ည္သံုး စက္ေသႏွတ္စနစ္မ်ား ထပ္မံေပၚထြက္လာခဲ့သည္။

ZSU-23-4

၁၉၇၀ ျပည့္လြန္ႏွစ္မ်ားတြင္ ဒံုးလက္ႏွက္နည္းပညာမ်ား အျပိဳင္အဆိုင္ဖြံ႔ျဖိဳးလာခဲ့ရာ စက္ေသႏွတ္မ်ား၏ ပစ္အားထက္ တစ္ခ်က္ပစ္ တစ္စင္းထိေရာက္သည့္ ဒံုးလက္ႏွက္ နည္းပညာမ်ားကို ပိုမိုအားထားလာခဲ့ၾကသည္။ ၁၉၇၃ခုႏွစ္တြင္ ဆိုဗီယက္ျပည္ေထာင္စုက ထုတ္လုပ္ခဲ့သည့္ 9K33 Osk ကဲ့သို႕ ေလေၾကာင္းရန္ကာကြယ္ေရး ယာဥ္တင္ ဒံုးလက္ႏွက္မ်ားသည္ ေအာင္ျမင္မွဳ ရခဲ့သည္။ သို႕ေသာ္ အာရပ္အစၥေရး စစ္ပြဲမ်ား ျဖစ္ပြားေသာအခါ ထိုဒံုးလက္ႏွက္မ်ား အမ်ားအျပားခ်ထားေသာ အာရပ္ေလယာဥ္ကြင္းမ်ားသည္ အစၥေရးတို႔၏ ေခ်မွဳန္းျခင္းခံလိုက္ရသည္။ ဒံုးလက္ႏွက္မ်ား၏ အားနည္းခ်က္ျဖစ္သည့္ ပစ္ခတ္ရန္ၾကာခ်ိန္ စကၠန္႕၃၀ သည္ ၾကီးမားေသာ ဟာကြက္ၾကီးအျဖစ္ အသံုးခ်ခံလိုက္ရေတာ့သည္။ 

9K33 Osk

ေလေၾကာင္းရန္ ကာကြယ္ေရး စက္အေျမာက္အငယ္စားမ်ားသည္ ၃ကီလိုမီတာခန္႕ထိ ပစ္ခတ္ႏိုင္ေသာ္လည္း မ်က္ျမင္ ပစ္ခတ္ရျခင္းေၾကာင့္ မီတာ ၁၀၀၀ ခန္႕သာ ထိေရာက္ေလ့ရွိသည္။ အဆင့္ျမင့္ ရွာေဖြေရး စက္ျဖင့္ ပစ္ခတ္လ်င္ ၂ကီလိုမီတာခန္႕ထိ ပစ္ခတ္ႏိုင္ေသာ္လည္း ထိေရာက္မွဳ နဲပါးသည္။ ဒံုးစနစ္မ်ားသည္ ၆ကီလိုမီတာမွ ၁၅ကီလိုမီတာထိ ပစ္ခတ္ႏိုင္ေသာ္လည္း ၁.၅ကီလိုမီတာ အတြင္း ေရာက္ရွိလာေသာ ျမန္ႏုန္းျမင့္ ပစ္မွတ္ကိုမူ မပစ္ခတ္ႏိုင္ေတာ့ေပ။ ထို႕အျပင္ စက္ေသႏွတ္မ်ားသည္ အျမင့္ ၃ကီလိုမီတာထိ ပစ္ခတ္ႏိုင္ေသာလည္း တိက်မွဳ နည္းပါးသည္။ ဒံုးက်ည္မ်ားသည္ တိက်မွဳရွိေသာ္လည္း မီတာ ၅၀၀ ဝန္းက်င္ အျမင့္ ပစ္မွတ္မ်ားကို တိုက္ခိုက္ႏိုင္စြမ္း နဲပါသည္။ ထို႕ေၾကာင့္ ထို စက္ေသႏွတ္ႏွင့္ ဒံုးက်ည္မ်ားကို ေပါင္းစပ္ကာ အားနည္းခ်က္မ်ားကို အျပန္အလွည္ ျဖည့္စည္းေပးျခင္းျဖင့္ က်စ္လစ္၍ အစြမ္းထက္ေသာ ေျမျပင္တပ္ဖြဲ႕သံုး ေလေၾကာင္းရန္ ကာကြယ္ေရး စနစ္တစ္ခုကို တီထႊင္ခဲ့ၾကသည္။

 

9K22M1 Tanguska

Tanguska

အေျခစိုက္ စခန္းမ်ားကို ကာကြယ္ႏိုင္ရန္ ဒံုးစနစ္မ်ား၊ စက္အေျမာက္မ်ား၊ ေရဒါမ်ားကို ျဖန္႔ခြဲခ်ထားႏိုင္ေသာ္လည္း သံခ်ပ္ကာတပ္မ်ား၊ ေရြ႕လ်ား ခ်ီတက္ေနသည့္ တပ္မ်ားႏွင့္ ေရွ႕တန္း ေျခကုတ္ယူစခန္းမ်ားကို အကာကြယ္ေပးရန္ ေရဒါ၊ စက္အေျမာက္ႏွင့္ ဒံုးစနစ္မ်ားကို တစ္ေပါင္းတည္း တပ္ဆင္ထားႏိုင္ေသာ ယာဥ္တင္စနစ္ကို ၁၉၈၂ခုႏွစ္တြင္ တီထႊင္ထုတ္လုပ္ခဲ့ၾကသည္။ ထိုစနစ္ကို ရုရွားက 2K22 Tanguska ဟုေခၚဆိုျပီး ေနတိုးနွင့္ အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားက SA-19 Grison ခု ေခၚဆိုၾကသည္။

ထိုစနစ္ကို GM စီးရီး သံခ်ပ္ကာ ခ်ိန္းတပ္ယာဥ္ေပၚတြင္ တပ္ဆင္ခဲ့သည္။ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ဘီးတပ္ယာဥ္မ်ားေပၚတြင္လဲ တပ္ဆင္ၾကသည္။ ထိုခ်ိန္းတပ္ယာဥ္မ်ားသည္ ျမင္းေကာင္ေရ ၇၈၀ အင္ဂ်င္ကို တပ္ဆင္ထားျပီး တစ္နာရီလ်င္ မိုင္၄၀ႏုန္းျဖင့္ မိုင္ ၃၀၀ေက်ာ္ထိ စစ္ဆင္ႏိုင္သည္။ အပူလြန္ အေအးလြန္ ရာသီဥတုဒဏ္ကို ခံႏိုင္ရန္ တည္ေဆာက္ထားျပီး ေလ်ာေစာက္ ၃၅ဒီကရီ တက္ႏိုင္ျပီး အလတ္စား တင့္ယာဥ္တစ္စီး၏ သံခ်ပ္ကာ အကာကြယ္ရွိသည္။ 

ထိုစနစ္တြင္ ေရဒါ ၂မ်ိဳးတပ္ဆင္ထားျပီး ယာဥ္၏ ေနာက္ဘက္တြင္ ေခါက္သိမ္းထားႏိုင္ေသာ E-band ေရဒါတပ္ဆင္ထားသည္။ ထိုေရဒါစနစ္သည္ အသံထက္ျမန္ေသာ ပစ္မွတ္မ်ားကို မဖမ္းမိႏိုင္ေသာ္လည္း အျမင့္ ၁၅မီတာမွ ၃.၅ကီလိုမီတာ၊ အကြာအေဝး ၁၆-၁၈ကီလိုမီတာ အတြင္း ပ်ံသန္းလာေသာ ပစ္မွတ္မ်ားကို ဖမ္းယူႏိုင္သည္။ ထိုေရဒါကို ရွာေဖြေရး ေရဒါႏွင့္ ဒံုးပ်ံပစ္ခတ္ရန္ အတြက္ အသံုးျပဳသည္။ ယာဥ္၏ ေရွ႕မ်က္ႏွာစာတြင္ J-band ေရဒါကို တပ္ဆင္ထားျပီး ထိုစနစ္သည္ အျမင့္ ၅မီတာ အကြာအေဝး ၁၆ကီလိုမီတာ မွ ပစ္မွတ္မ်ားကို ဖမ္းယူႏိုင္သည္။ ထိုစနစ္ကို ဒံုးပ်ံမ်ားကို လမ္းညႊန္ရန္ႏွင့္ စက္အေျမာက္လမ္းညႊန္ပစ္ခတ္ရန္ အသံုးျပဳသည္။ အဆင့္ျမင့္တင္ထားေသာ စနစ္မ်ားတြင္ အျခား ေရဒါစနစ္တစ္မ်ိဳးပါဝင္ျပီး ရန္သူမိတ္ေဆြ ခြဲျခားေသာ စနစ္မ်ားလဲ တပ္ဆင္ထားသည္။ ထိုယာဥ္တစ္စီးမွ အမိန္႕ေပး၍ ျဖစ္ေစ၊ အျခား အမိန္႔ေပးစနစ္မွ ျဖစ္ေစ ယာဥ္၆စီးကို ဆက္သြယ္ အမိန္႕ေပး၍ ကြန္ယက္တစ္ခုကို တည္ေဆာက္ ကာကြယ္ထားႏိုင္သည္။ အဆင့္ျမင့္ ေနရာရွာေဖြေရးစနစ္မ်ား၊ ေရဒီယိုစနစ္မ်ားႏွင့္ ရန္သူ၏ Jammer မ်ားေႏွာက္ယွက္မွဳမွ ကာကြယ္သည့္ စနစ္မ်ားပါဝင္သည္။ အျခား ေလေၾကာင္းရန္ ကာကြယ္ေရး ေရဒါမ်ားႏွင့္ တြဲဖက္ႏိုင္ျပီး သတ္မွတ္ဧရိယာ အတြင္း ဝင္လာသည့္ ပစ္မွတ္ကို ပစ္ရန္ ၅စကၠန္႕သာ ၾကာသည္။

2A38-30mm 

စက္အေျမာက္ အေနျဖင့္ 2A38- ၃၀မမ စက္အေျမာက္စနစ္ ၂လက္တပ္ဆင္ထားသည္။ ၾတိဂံပံုစံ ေျပာင္းကာစနစ္ႏွင့္ ထိုစက္အေျမာက္သည္ တစ္မိနစ္လ်င္ ၁၉၀၀မွ ၂၅၀၀ ေတာင့္ႏုန္း အလ်ိဳေလ်ာက္ေပါင္းစပ္ ပစ္ခတ္ေပးႏိုင္ျပီး ၂လက္တြဲပစ္အားျဖင့္ တစ္မိနစ္လ်င္ ၃၈၀၀မွ ၅၀၀၀ေတာင့္ ႏုန္းပစ္ခတ္ႏိုင္သည္။ တစ္လက္က အျမန္ပစ္ခတ္စဥ္ တစ္လက္က အေနွးပစ္ခတ္ေပးျခင္း ထို႕အျပင္ ဆင့္ကြဲက်ည္ အမ်ိဳးအစားမ်ားျဖစ္တဲ့ ထိကြဲစနစ္၊ Delay action စနစ္သံုး က်ည္မ်ား၊ မီးက်ည္မ်ားကို ၾကားညပ္အသံုးျပဳျပီး ပစ္ခတႏိုင္သည့္ စနစ္ျဖစ္သည္။ မီတာ ၂၀၀မွ ၄ကီလိုမီတာထိ အျမင့္ဆံုး ၃ကီလိုမီတာထိ ပစ္ခတ္ႏိုင္သည္္။ ၃၆၀ဒီကရီ လွည့္လည္ပစ္ခတ္ႏိုင္သည့္အျပင္ ေထာင့္နိမ့္ ၈၅ဒီကရီ၊ ေထာင့္နိမ့္ ၉ဒီကရီထိ ပစ္ခတ္ႏိုင္သည္။ ေရဒါစနစ္ျဖင့္ ပစ္ခတ္လ်င္ ရွာေဖြျခင္း၊ ခ်ိန္ရြယ္ျခင္း အားလံုးသည္ အလိုေလ်ာက္လုပ္ေဆာင္မည္ျဖစ္ျပီး ပစ္ခတ္သူက ခလုပ္ႏွိပ္ယံုသာျဖစ္သည္။ မ်က္ျမင္ပစ္ခတ္လ်င္ ေရဒါမွ အကြာအေဝး တိုင္းတာေပးျခင္းႏွင့္ ေျပာင္းတည္ျငိမ္မွဳတို႕ကို ေဆာင္ရြက္ေပးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

9M311 missile

ထို စက္အေျမာက္မ်ား၏ ေဘးတစ္ဘက္စီတြင္ ဒံုးက်ည္ ၄လံုးစီတပ္ဆင္ထားျပီး စုစုေပါင္း ဒံုးက်ည္ ၈လံုး သယ္ေဆာင္ပစ္ခတ္ႏိုင္သည္။ 9M311 ဒံုးက်ည္စနစ္ကို အသံုးျပဳျပီး ဒံုးက်ည္ ၂လံုးကို တျပိဳင္တည္းပစ္ခတ္ႏိုင္ပါသည္။ အကြာအေဝး ၁.၅ကီလိုမီတာမွ ၁၀ကီလိုမီတာ အတြင္းပစ္ခတ္ႏိုင္ျပီး အျမင့္ ၁၅မီတာမွ ၅ကီလိုမီတာထိ ပစ္ခတ္ႏိုင္သည္။ အသံထက္ ၂.၆ဆ အျမန္ျဖင့္ ပ်ံသန္းႏိုင္ျပီး semi-automatic, radio command, with optical line of sight စနစ္ျဖစ္သည္။ ယာဥ္တြင္တပ္ဆင္ထားေသာ ကင္မရာ(သို႕) ေရဒါျဖင့္ လမ္းညႊန္ပစ္ခတ္ႏိုင္ျပီး ေလယာဥ္၏ အနီး ၁၅မီတာ အတြင္းသို႕ေရာက္ရွိလ်င္ အလ်ိဳေလ်ာက္ ဆက္လက္ ေဆာင္ရြက္သည္။ ဒံုးက်ည္မ်ားကို ေရဒီယို ထိန္းခ်ဳပ္မွဳျဖင့္ ေဖါက္ခြဲႏိုင္သည္။ ဒံုးက်ည္သည္ ၉ကီလိုဂရမ္ေလးေသာ ထိပ္ဖူးကို သယ္ေဆာင္သြားျပီး အတြင္းပိုင္းတြင္ ၆၀၀မီလီမီတာ ရွည္ေသာ သံေခ်ာင္းငယ္ေလးေပါင္း မ်ားစြာအစီအရီ ပါဝင္သည္။ ဒံုးက်ည္သည္ ပစ္မွတ္အနီး ၅မီတာအထိ အလ်ိဳအေလ်ာက္ ခ်ည္းကပ္သြားျပီး ၅မီတာမွ .၅မီတာ အတြင္းတြင္ အလ်ိဳေလ်ာက္ ေပါက္ကြဲမည္ျဖစ္သည္။ ဒံုးက်ည္ေပါက္ကြဲေသာအခါ ၅-၁၀မီတာ အတြင္း ထိုသံေခ်ာင္းငယ္ေလးမ်ားသည္ စက္ဝိုင္းသ႑န္ လႊင့္စင္ေပါက္ကြဲကာ ေလယာဥ္သို႕မဟုတ္ ပစ္မွတ္ကို ပ်က္စီးေစျခင္းျဖစ္သည္။ ထို႕ေၾကာင့္ ဒံုးက်ည္သည္ ေလယာဥ္ကို ထိမွန္ရန္ မလိုအပ္ေတာ့ပဲ ေလယာဥ္ အနီး ၅မီတာ အတြင္း ေပါက္ကြဲျခင္းေၾကာင့္ ပ်က္စီးႏိုင္သည္။ 

ဒံုက်ည္ေပါက္ကြဲပံု သရုပ္ျပ

မူလ 2K22 စနစ္ကို ၁၉၈၂ ခုႏွစ္တြင္ ထုတ္လုပ္ခဲ့ျပီး၊ 9K22M အျဖစ္ ၁၉၉၀ခုႏွစ္မွ စတင္၍ ေျမျပင္တပ္ဖြဲ႔မ်ားတြင္ အသံုးျပဳၾကသည္။ ၂၀၀၃ခုႏွစ္တြင္ 9K22M1 အျဖစ္ အဆင့္ျမင့္တင္ခဲ့သည္။ ၂၀၀၈ခုႏွစ္တြင္ 9K22Mမ်ားကို 57E6 ေရဒါမ်ားျဖင့္ အဆင့္ ျမင့္တင္ခဲ့ျပီး အကြာအေဝး ၃၈ကီလိုမီတာအထိ ေရဒါဖမ္းယူႏိုင္ျပီး ဒံုးက်ည္၏ ပစ္ခတ္ႏိုင္မွဳ အကြာအေဝးကိုလဲ ၁၂ကီလိုမီတာအထက္ ျမင့္တင္ႏိုင္ခဲ့သည္။ ၂၀၀၅ခုႏွစ္တြင္ တရုတ္ႏိုင္ငံသို႕ ေရာင္းခ်ေပးခဲ့ျပီး တရုတ္ႏိုင္ငံက ၈x၈ ဘီးတပ္ယာဥ္ေပၚတြင္ ဒံုးက်ည္၁၂လံုး ၂၅မမ ၂လက္ျဖင့္ ေျပာင္းလဲ တပ္ဆင္ကာ FK-1000 အျဖစ္ ထုတ္လုပ္လ်က္ရွိသည္။ 

Fk-1000

9K22M-M1 Tanguska စနစ္မ်ားမွာ က်စ္လစ္ေသးငယ္ျပီး ေျမျပင္တပ္ဖြဲ႕ငယ္မ်ားအတြက္ လံုေလာက္ေသာ ေလေၾကာင္းရန္ကာကြယ္ေရး စြမ္းပကားကို ေပးစြမ္းႏိုင္ေသာ စနစ္မ်ားအျဖစ္ စတင္ထုတ္လုပ္ခဲ့သည့္ ၁၉၈၂ခုႏွစ္မွ ယခုအထိ ရုရွားအပါအဝင္ ႏိုင္ငံေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက လက္ခံယံုၾကည္ကာ အဆင့္ျမင့္တင္ သံုးဆြဲေနၾကေသာ စနစ္ေကာင္းတစ္ခုျဖစ္ပါသည္။ က်န္းမာခ်မ္းသာၾကပါေစ။