အတြဲလိုက္ပစ္ဒံုးစနစ္မ်ားဆိုရင္
Hwach'a စနစ္
ဒုတိယကမာၻစစ္ အတြင္းမွာေတာ့ ၁၉၃၀ ေလာက္မွာ ဂ်ာမန္တို႕က စတင္အသံုးျပဳခဲ့ၾကပါတယ္။ စိန္ေျပာင္းကေန မီးခိုးဗံုးေတြကို လ်င္လ်င္ျမန္ျမန္ မွိဳင္းကာခ်ႏိုင္ေအာင္ ၾကိဳးစားရာကေန တိုးတက္လာခဲ့တဲ့ Nebelwerfer စနစ္ဟာ ေနာက္ပိုင္းမွာ အေရအတြက္ေရာ၊ အေရအေသြးပါ လ်င္လ်င္ျမန္ျမန္ၾကီး တိုးတက္လာခဲ့ျပီး ေျမျပင္၊ ေဝဟင္၊ ယာဥ္ေပါင္းမ်ားစြာနဲ႕ တြဲဖက္ျပီး ပဲ့ထိမ္းမဲ့ ဒံုးက်ည္အမ်ိဳးအစားေပါင္းမ်ားစြ
BM-13 Katyushas စနစ္
T34 Calliope စနစ္
BM စနစ္ေတြဟာ အေမရိကန္စနစ္ေတြထက္ ပိုမိုထိေရာက္ ပိုမိုျမန္ဆန္လြယ္ကူျပီး ဂ်ာမန္တို႕ရဲ့ စနစ္ေတြထက္ကို ေကာင္းမြန္တယ္လို႕ဆိုၾကပါတယ္။ နာမည္ေက်ာ္စနစ္တစ္ခုကေတာ့ BM-13 Katyushas ပါ။ အေမရိကန္တို႕ကလဲ T34 Calliope ကိုတည္ထႊင္ခဲ့ၾကျပီး ရွားမင္းတင့္ကားေတြေပၚမွာ တြဲဖက္ တပ္ဆင္ႏိုင္ခဲ့ေပမယ့္ ဒုတိယကမာၻစစ္ၾကီး ျပီးသြားခဲ့လို႕ အသံုးျပဳခဲ့ရမွဳ အင္မတန္နဲပါးျပီး ထုတ္လုပ္မွဳကို ဆယ္ဂဏန္းနဲ႕ပဲ ရပ္ဆိုင္းခဲ့ရတယ္ဆိုပါတယ္။ က်ယ္ျပန္႕လွတဲ့ ဧရိယာမွာ တပ္ျဖန္႕ေနရာယူထားတဲ့ ရန္သူေတြကို အခ်ိန္တိုအတြင္းမွာ ျပင္ဆင္ေနရာယူမွဳနဲ႕အတူ တျပိဳင္တည္းမွာ ေနရပ္လပ္မရွိ ေခ်မွဳန္းဖိႏွိပ္ပစ္ခတ္ႏိုင္ခဲ့
BM-14 အတြဲလိုက္ပစ္ ဒံုးလက္နက္
BM-21 စနစ္ကို ၁၉၆၀ ႏွစ္ေစာပိုင္းမွာ ထုတ္လုပ္ခဲ့ျပီး ၁၄၀မမ ဒံုးက်ည္သံုး BM-14 စနစ္ကေန အဆင့္ျမင့္တင္ ေျပာင္းလဲ ထုတ္လုပ္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ grad ဆိုတာ ရုရွားလို Hail လို႕ေခၚရမယ့္ ႏွင္းသီး၊မိုးသီး ေတြျဖစ္ျပီး နာမည္ဆိုလိုရင္းက ႏွင္းသီးမုန္တိုင္း မိုးသီးမုန္တိုင္းလို႕ သူ႕ရဲ့ ပစ္အားကို တင္စားျပီးေခၚဆိုတာျဖစ္ပါတယ္။ ေပါင္၄၀ ရွိတဲ့ ဖ်က္အားျပင္းထိပ္ဖူးကို သယ္ေဆာင္တဲ့ ၁၂၂မမ ဒံုးက်ည္ အစင္း၄၀ကို တစ္စကၠန္႕ ၂စင္းႏုန္းနဲ႔ ပစ္ခတ္ႏိုင္တဲ့ စြမ္းအားအာ တင္စားေခၚဆုိတဲ့ နာမည္နဲ႕ လိုက္ဖက္မယ္လို႕ ထင္ပါတယ္။ ၆ဘီးယက္ ၆ဘီးတပ္ အေျမွာက္ဆြဲယာဥ္ေပၚမွာ တပ္ဆင္ထားျပီး ၃မိနစ္အတြင္း ပစ္ခတ္ဖို႕ အဆင္သင့္ျဖစ္ေနမယ့္ ဒီစနစ္ကို လူၾကိဳက္မ်ားလြန္းတဲ့ အတြက္ ကမာၻအႏွံ႕ ႏိုင္ငံ၆၀ေက်ာ္က ယေန႕အခ်ိန္ထိ တြင္တြင္က်ယ္က်ယ္ အသံုးျပဳေနၾကပါတယ္။ အဲဒီထဲက ႏိုင္ငံေပါင္း၃၀ေက်ာ္ေလာက္က လိုင္စင္ေရာ လိုင္မင္မဲ့ပါ ပံုတူပြား ထုတ္လုပ္ျခင္း၊ အဆင့္ျမင့္တင္ျခင္းေတြ ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကျပီး BM21 ရဲ့ မ်ိဳးဆက္သစ္အေျမာက္ အမ်ားေရာ၊ မူရင္းမ်ားပါ ယေန႕ထက္တိုင္ စစ္မ်က္ႏွာ အသီးသီးမွာ အသံုးေတာ္ခံလ်က္ရွိပါတယ္။
ျမန္မာ့တပ္မေတာ္ ကပစမွ ထုတ္လုပ္ေအာင္ျမင္ခ့ဲၿပီျဖစ္သည့္ BM-21 ဒံုးလက္နက္စနစ္
Cambodia ၏ အတြဲလိုက္ပစ္ဒံုးလက္နက္စနစ္
တရုပ္တပ္မေတာ္၏ Type-81 ၁၂၂မမ အတြဲလိုက္ပစ္ဒံုးလက္နက္စနစ္
၎စနစ္မ်ားဟာ လ်င္လ်င္ျမန္ျမန္ေရြ႕ေျပာင္းခ်ီ
ဒါေပမယ့္ ဒီစနစ္ေတြဟာ ပစ္စဥ္ေတြခ်ည္း လွဳပ္ရွား တိုက္ပြဲဝင္ၾကရတဲ့ စနစ္ေတြေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ ေထာက္ပံ့ေရးကားေတြ၊ အမိန္႕ေပးယာဥ္ေတြ၊ ေရဒါေတြကားေတြ၊ ဆက္သြယ္ေရး ယာဥ္ေတြကိုပါ တြဲဖက္ အသံုးျပဳၾကရတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ယာဥ္ေပၚကေန ယာဥ္အဖြဲ႕သားေတြကေန ပစ္ခတ္ႏိုင္တာမဟုတ္ပဲ မီတာ၂၀ေက်ာ္ အကာကြယ္ေနာက္ကေန ဒါမွမဟုတ္ အကာကြယ္မဲ့ မီတာ ၅၀ေလာက္ကေန ခလုပ္ကိုယူျပီး ပစ္ခတ္ၾကရတာျဖစ္ပါတယ္။ ပစ္ခတ္ဖို႕ျပင္ဆင္ခ်ိန္ ၃မိနစ္ေအာက္မွာသာ ရွိျပီး၊ စကၠန္႕၂၀ေလာက္ အတြင္းမွာ ဒံုးက်ည္အစင္း ၄၀ကို ပစ္ခတ္ႏိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။ စကၠန္႕အနည္းငယ္(သို႕) မိနစ္အနည္းငယ္အတြင္းမွာ ပစ္ခတ္စရာ ကုန္သြားမယ့္ သည္စနစ္ေတြကို ထပ္မံက်ည္ျဖည့္ဖို႕ ဘထၳရီျဖည့္ဖို႕ ေနရာေရြ႕ေျပာင္းဖို႕ ျပန္လည္ေနရာယူဖို႕ ဆိုတာဟာ (ရန္သူ႕ ေလေၾကာင္းတိုက္ခိုက္မွဳ(သို႕) တန္ျပန္ပစ္ခတ္မွဳမလာေသးတဲ့) အခ်ိန္တိုအတြင္းမွာေဆာင္ရြက္ႏို
ျမန္မာ့တပ္မေတာ္ရွိ Type-90B ၁၂၂မမ အတြဲလိုက္ပစ္ ဒံုးလက္နက္စနစ္
သို႕ေသာ္ ျပန္လည္ျဖည့္တင္းျခင္းကို မေဆာင္ရြက္ပဲ လ်င္ျမန္စြာ ေနရာေရြ႕ေျပာင္းၾကရျပီး ဒုတိယေနရာယူျပီးခ်ိန္မွာေတာ့ ပစ္ခတ္ရန္ ျပင္ဆင္ခ်ိန္ဟာ မိနစ္အနည္းငယ္သာ ၾကာျမင့္တဲ့အတြက္ စနစ္ရဲ့ အားသာခ်က္ အားနဲခ်က္မ်ားဟာ တပ္ဖြဲ႕ဝင္မ်ားရဲ့ဟန္ခ်က္ညီ လွဳပ္ရွားႏိုင္မွဳေပၚမွာ တည္မွီေတာ့ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအားနဲခ်က္ေတြကို အဆင့္ဆင့္ ျပင္ဆင္လာခဲ့ၾကရာမွာ ကုန္က်စားရိတ္ၾကီးျမင့္ျခင္း အဆင္ျမင့္ နည္းပညာမ်ား လိုအပ္ျခင္းတို႕ေၾကာင့္ အခ်ိဳ႕ စနစ္သစ္မ်ားမွအပ မူလလက္ေဟာင္း BM21 ေလာက္ေအာင္ျမင္မွဳမရၾကပါဘူး။ အလိုေလ်ာက္ က်ည္ျဖည့္စနစ္ကို ထည့္သြင္းထားတဲ့ Type90 အမ်ိဳးအစား တရုတ္လုပ္ စနစ္ဟာ ပထမအသုတ္ အစင္း၄၀ ပစ္ခတ္ျပီးခ်ိန္မွာ အလိုေလ်ာက္ ေနာက္ထပ္ အစင္း၄၀ ထပ္မံျဖည့္တင္းထားႏိုင္မွာျဖစ္ပ
M1985 ၂၄၀မမ အတြဲလိုက္ပစ္ ဒံုးလက္နက္စနစ္
ျမန္မာတပ္မေတာ္သည္လဲ ေဒသတြင္းႏိုင္ငံမ်ားနည္းတူ BM-21 ကို ဝယ္ယူခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ တိုက္ပြဲဝင္ခဲ့ဘူးတာေတြ မေတြ႕ရွိခဲ့ေပမယ့္ ရုရွားရဲ့ BM-21 စနစ္နဲ႕ တရုတ္ရဲ့ BM-21ကို ပံုတူထုတ္ထားတဲ့ Type 81စနစ္၊ ထပ္မံ အဆင့္ျမင့္တင္ထားတဲ့ Type-90 စနစ္ေတြကို ဝယ္ယူထားတယ္လို႕သိရပါတယ္။ အတည္မျပဳႏိုင္တဲ့ သတင္းမ်ားကေတာ့ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္က ၁၂၂မမ ပဲထိန္းမဲ့ဒံုးက်ည္ေတြကို ကိုယ္တိုင္ ထုတ္ႏိုင္ေနျပီလို႕လဲ ဆိုၾကပါတယ္။ ရုရွားရဲ့ ဒံုးက်ည္ေတြဟာ အကြာအေဝးထက္ ေပါက္ကြဲအားနဲ႕ အျခားစစ္ဆင္ေရးအလိုက္ အသံုးတည့္မွဳေတြကို ဦးစားေပးထုတ္လုပ္ပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ အကြာအေဝးအားျဖင့္ ၂၂ကီလိုမီတာအထိသာ ေရာက္ေပမယ့္ အီလက္ေထာနစ္စနစ္ကို ေျခရာခံႏိုင္တဲ့စနစ္ေတြ၊ အနီေအာက္ေရာင္ျခည္သံုး ပစ္မွတ္ရွာစနစ္ေတြ၊ တင့္ဖ်က္စနစ္၊ ေဖါက္ထႊင္းစနစ္ေတြ၊ ေလကြဲစနစ္ေတြ စသည္ျဖင့္ စနစ္အမ်ိဳးအမ်ိဳးကို နည္းပညာျမင့္ ထုတ္လုပ္ပါတယ္။ တရုတ္နဲ႕ ေျမာက္ကိုရီးယားထုတ္ စနစ္ ဒံုးက်ည္မ်ားကေတာ့ အကြာအေဝးပိုမုိျပီး ၄၀ကီလိုမီတာ ေက်ာ္အထိ ပစ္ခတ္ႏိုင္တယ္ ဆိုၾကပါတယ္။ တင့္ဖ်က္စနစ္၊ ေလကြဲစနစ္နဲ႕ ေပါက္ကြဲအား ပိုမိုျပင္းထန္တဲ့ စနစ္ေတြကို အသားေပးထုတ္လုပ္ပါတယ္။ ေျမာက္ကိုရီးယားရဲ့ ၁၂၂မမ ေလကြဲက်ည္စနစ္ဟာ ဒံုးပစ္စဥ္မ်ားရဲ့ ပစ္အားကို လက္ယွက္ထိုးပစ္ခတ္နည္းျဖင့္ အသံုးခ်ျပီး အေရးၾကီးဧရိယာတစ္ခုကို အခ်ိန္အတိုင္းအတာတစ္ခုအတြင္း ရန္သူ႕ေလေၾကာင္းရန္နဲ႕ ဒံုးက်ည္တို႕ရဲ့ ရန္မွ ကာကြယ္ဖို႕အထိ ၾကံဆထုတ္လုပ္ခဲ့ၾကတာျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္မွ ထုတ္လုပ္သည္ဟု သတင္းထြက္ေပၚေနေသာ ၁၂၂မမ ပဲ့ထိန္းမဲ့ ဒံုးက်ည္မ်ားသည္ မည္သည့္စနစ္မ်ားကို အေျခခံထုတ္လုပ္မည္ကေတာ့ မွန္းဆရခက္ခဲလွပါတယ္။
BM-21 ၏ အေျခခံအခ်က္လက္မ်ား
ထုတ္လုပ္သည့္ႏိုင္ငံ။ ။ရုရွား
လိုအပ္သည့္စစ္သည္။ ။၆ဦး
ျပင္ဆင္ရန္ၾကာခ်ိန္။ ။၃မိနစ္
က်ည္ျဖည့္ရန္ၾကာခ်ိန္။ ။၇မိနစ္
ယာဥ္အေလးခ်ိန္။ ။၁၃.၇တန္
ယာဥ္အမ်ိဳးအစား။ ။၆x၆ ဘီးတပ္ အေျမွာက္ဆြဲယာဥ္
ေမာင္းႏွင္မွဳႏုန္း။ ။တစ္နာရီ၇၅ကီလိုမီတာ
စစ္ဆင္ႏိုင္မွဳအကြာအေဝး။ ။၄၀၅ကီလိုမီတာ
တပ္ဆင္သည့္ေျပာင္းအေရအတြက္။ ။၄၀
ေျပာင္းအလ်ား။ ။၉ေပ၁၀လက္မ
အသံုးျပဳသည့္က်ည္အမ်ိဳးစား။ ။၁၂၂မမ ပဲ့ထိန္းမဲ့ဒံုးက်ည္
ခ်ိန္ခြက္။ ။PG-1M panoramic telescope
ထိေရာက္မွအကြာအေဝး။ ။၂၀ကီလိုမီတာ (၃၀-၄၀ကီလိုမီတာ ဒံုးက်ည္အမ်ိဳးစားတြင္မူတည္သည္)
ပစ္ခတ္မွဳႏုန္း။ ။တစ္စကၠန္႕ ၂စင္းႏုန္း
Type-90B ဆိုင္ရာ အေျခခံအခ်က္လက္မ်ား
ထုတ္လုပ္သည့္ႏိုင္ငံ။ ။တရုတ္
လိုအပ္သည့္စစ္သည္။ ။၄ဦး
ျပင္ဆင္ရန္ၾကာခ်ိန္။ ။၃မိနစ္
ယာဥ္ပါက်ည္ျဖည့္ရန္ၾကာခ်ိန္။ ။၃မိနစ္
ျပန္လည္ျဖည့္တင္းရန္ ၾကာခ်ိန္။ ။၇-၁၀မိနစ္
ယာဥ္အေလးခ်ိန္။ ။၁၃.၇တန္
ယာဥ္အမ်ိဳးအစား။ ။၆x၆ ဘီးတပ္ North-Benz 2629 ယာဥ္
ေမာင္းႏွင္မွဳႏုန္း။ ။တစ္နာရီ၈၅ကီလိုမီတာ
စစ္ဆင္ႏိုင္မွဳအကြာအေဝး။ ။၈၀၀ကီလိုမီတာ
တပ္ဆင္သည့္ေျပာင္းအေရအတြက္။ ။၄၀
အရံသယ္ေဆာင္သည့္ ဒံုးက်ည္အေရအတြက္။ ။၄၀
ေျပာင္းအလ်ား။ ။၉ေပ၁၀လက္မ
အသံုးျပဳသည့္က်ည္အမ်ိဳးစား။ ။၁၂၂မမ ပဲ့ထိန္းမဲ့ဒံုးက်ည္
စနစ္။ ။အမိန္႕ေပးယာဥ္မွ တိုက္ရိုက္ ခ်ိန္ရြယ္ပစ္ခတ္ႏိုင္သည့္ အေဝးထိန္းစနစ္
ထိေရာက္မွအကြာအေဝး။ ။၂၂-၄၀ကီလိုမီတာ
ပစ္ခတ္မွဳႏုန္း။ ။တစ္စကၠန္႕ ၂စင္းႏုန္း
၁၂၂မမ အတြဲလိုက္ပစ္ ဒံုးစနစ္တပ္ဖြဲ႕ ဖြဲ႕စည္းပံု
တပ္ခြဲတစ္ခြဲ-
ပစ္စဥ္တင္ယာဥ္-၆စင္း(ယာဥ္အဖြဲ႕သ
က်ည္ျဖည့္တင္းေရးယာဥ္-၆စင္း (ယာဥ္အဖြဲ႕သား ၁-၃ေယာက္)
အမိန္႕ေပးသံခ်ပ္ကာယာဥ္-၁စင္း (ယာဥ္အဖြဲ႕သား ၃-၅ေယာက္)
တပ္ရင္းတစ္ရင္း
တပ္ခြဲ၃ခြဲ
တပ္ရင္းအမိန္႕ေပးယာဥ္-၁စင္း (ယာဥ္အဖြဲ႕သား ၂-၅ေယာက္)
ကင္းေထာက္ယာဥ္-၃စင္း(တစ္စင္းလ်င
(အငယ္စား/အလတ္စား သံခ်ပ္ကာယာဥ္မ်ား)
တိုင္းတာေရးေရဒါယာဥ္-၁စင္း
လ်ပ္စစ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ျပင္ဆင္ျဖည့္တင္းေရးယာဥ္-စင္း
စက္မွဳဆိုင္ရာ ျပင္ဆင္ျဖည့္တင္းေရးယာဥ္-၁စင္း
ထို႕အျပင္ အတည္မျပဳႏိုင္ေသာ သတင္းမ်ားအရ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္တြင္ ေျမာက္ကိုရီးယားႏိုင္ငံထုတ္/
ေျမာက္ကိုရီးယားဟာ M1985 လို႕နာမည္ေပးထားတဲ့ ၁၉၈၅ ထုတ္ ေျပာင္း ၁၂ေျပာင္းပါ ၂၄၀မမ ဒံုးက်ည္စနစ္ကို ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္မွာ M199-1 အျဖစ္ ေျပာင္း၂၂ ပါ၊ ၆ဘီးတပ္ယာဥ္ျဖင့္ ေျပာင္းလဲထုတ္လုပ္ခဲ့ျပီး အျခားအဆင့္ျမင့္တင္မွဳမ်ားကိုလဲ
M-199-1 စနစ္အေျခခံအခ်က္လက္မ်ား
ထုတ္လုပ္သည့္ႏိုင္ငံ။ ။ေျမာက္ကိုရီးယား
ယာဥ္အဖြဲ႕သား။ ။၂-၃ေယာက္
ေျပာင္းအေရအတြက္။ ။၂၂
အသံုးျပဳသည့္ဒံုးက်ည္။ ။၂၄၀မမ ပဲ့ထိန္းမဲ႕ဒံုးက်ည္
ထိေရာက္မွဳအကြာအေဝး။ ။၃၀-၆၀ကီလိုမီတာ
အသင့္ျဖစ္ရန္ ျပင္ဆင္ခ်ိန္။ ။၄မိနစ္
ျပန္လည္က်ည္ျဖည့္ရန္ၾကာခ်ိန္။ ။၁၀မိနစ္
ပစ္ခတ္ႏုန္း။ ။၂စကၠန္႕တစ္စင္း
စစ္ဆင္ႏိုင္မွဳ အကြာအေဝး။ ။၄၅၀ကီလိုမီတာ