ကီလိုႏွင့္ အာမူရာ

    ေဖၚျပပါ ေဆာင္းပါးသည္ ထိုင္းႏိုင္ငံ ခ်ဴလာေလာင္ကြမ္း တကၠသိုလိ၏ ရုရွားႏိုင္ငံဆိုင္ရာ ေလ့လာေရး အဖြဲ႕မွ ထိုင္းတပ္မေတာ္စစ္ဦးစီးခ်ဳပ္ဆီသို႕ ရုရွားေရငုပ္သေဘၤာႏွင့္ ပက္သက္၍ ေပးပို႔ခဲ့ေသာ စာတမ္းတစ္ေစာင္ကို အေျခခံကာ ျဖစ္ေပၚလာသည့္ ထိုင္းေဆာင္းပါးတစ္ပုဒ္ကို အေျခတည္ကာ (ျဖည့္စြက္ခ်က္ အနည္းငယ္၊ ျပင္ဆင္ခ်က္ အနည္းငယ္ျဖင့္) ေရးသားထားပါသည္။

   ေရငုပ္သေဘၤာမ်ား၊ အထူးသျဖင့္ ဒီဇယ္-အီလက္ေထာနစ္ စနစ္သံုးေရငုပ္သေဘၤာမ်ား အခန္းဂ႑တြင္ အရွည္ၾကာဆံုးနွင့္ ေခတ္အမွီဆံုးရပ္တည္ခဲ့ၾကသည္မွာ ရုရွားႏွင့္ ျပင္သစ္ျဖစ္သည္။ ယင္း၂ႏိုင္ငံသည္ ရာစုႏွစ္တစ္ဝက္နည္းပါး ပူးေပါင္းကာ အေကာင္းမြန္ဆံုးေသာ ဒီဇယ္-အီလက္ေထာနစ္စနစ္သံုး ေရငုပ္သေဘၤာမ်ိဳးဆက္ကို တည္ေဆာက္ရန္ စီစဥ္ခဲ့ၾကသည္။ ျပင္သစ္တို႕က စေကာ္ပီယြန္ ဟုေခၚဆိုျပီး ရုရွားတို႕က အာမာ( ရပ္ရွင္းလို အာမူရာ) ဟုေခၚဆိုခဲ့ၾကသည္။

ျပင္သစ္တို႕၏ စေကာ္ပီယြမ္ အမ်ိဳးအစားမ်ားသည္ လူသိမ်ားထင္ရွားျပီးျဖစ္ျပီး မေလးရွားေရတပ္က ၃စင္းဝယ္ယူအသံုးျပဳေနျပီျဖစ္ရာ လြယ္လင့္တကူသိရွိႏိုင္ပါသည္။ သို႕ေသာ္ ထိုအမ်ိဳးအစားမ်ားႏွင့္ အျပိဳင္ျဖစ္ခဲ့ေသာ ရုရွားတို႕၏ အာမူရာ အတန္းအစားမ်ားကိုမူ မည္သည့္ႏိုင္ငံကိုမွ် ေရာင္းခ်ခဲ့ျခင္းမရွိခဲ့သျဖင့္ သိသူနည္းပါလွပါသည္။ တကၠသိုလ္မွ ဆရာမ်ားသည္ ရုရွားႏိုင္ငံအေၾကာင္းကို ေလ့လာထားျပီးျဖစ္၍ ရုရွားႏိုင္ငံမွ ထုတ္လုပ္ေသာ ေခတ္အမီဆံုး ေရငုပ္သေဘၤာ နည္းပညာမ်ားပါဝင္သည့္ အာမူရာ ေရငုပ္သေဘၤာမ်ား အေၾကာင္းကို ျဖစ္ေပၚလာပံုမွ စတင္၍ ေရးသားတင္ျပလိုက္ပါသည္။

 

   ရုရွားႏိုင္ငံ၏ ေရငုပ္သေဘၤာမ်ား အေၾကာင္းကို မတင္ျပမွီ ေရငုပ္သေဘၤာမ်ားႏွင့္ ပက္သက္ေသာ အေျခခံဗဟုသုတမ်ားကို အနည္းငယ္နားလည္ရန္လိုအပ္သည္။ ေရေအာက္ စစ္ဆင္ေရးမ်ား၏ အဓိကေသာ့ခ်က္သည္ ဆိတ္ျငိမ္ျခင္းျဖစ္သည္။ ရုရွားေရငုပ္သေဘၤာမ်ား၏ ပံုစံသည္ ေရေအာက္လွဳပ္ရွားမွဳတိုင္းတြင္ အလြန္တိတ္ဆိတ္ဆိုသည့္ အဆင့္အထိ ေအာင္ျမင္ခဲ့ျပီးျဖစ္သည္။ ပန္ကာဒလက္မ်ား ခပ္စိပ္စိပ္တပ္ဆင္ထားျပီး ေပါ့ပါးကာ ေတာ္ပီတိုျပြန္မွ ကနဦးရႏိုင္သည့္ အသံမ်ားကို မ်ားစြာေလ်ာ့ခ်ထားႏိုင္ေသာ ရုရွားေရငုပ္သေဘၤာမ်ားသည္ ရွာေဖြရန္ခက္ခဲလွျပီး လက္ဦးမွဳရယူတိုက္ခိုက္ႏိုင္စြမ္း မ်ားျပားလွပါသည္။ 

ဆိုဗီယက္ ေရငုပ္သေဘၤာေခတ္သစ္(သို႔) ပေရာဂ်က္၈၇၇

  ဒုတိယကမာၻစစ္အျပီးမွ စတင္၍ ဆိုဗီယက္ေရတပ္သည္ ဒီဇယ္-လ်ပ္စစ္သံုး ေရငုပ္သေဘၤာမ်ားကို ေအာင္ျမင္စြာ ထုတ္လုပ္ခဲ့ျပီး ၆၁၃ ဝီစကီအတန္းအစား၊ ၆၁၁ဇူးလူအတန္းအစား၊ ၆၄၁ ေဖါက္စ္ေထာ့အတန္းအစား  စသည္တို႕မွာ ထင္ရွားသည္။ စစ္ေအးေခတ္ ဒီဇယ္-လ်ပ္စစ္အမ်ိဳးအစားမ်ား၏ ေခတ္မွီေရွ႕ေျပးမွာ ၆၄၁(ဘီ) တန္ဂို အမ်ိဳးအစားမ်ားျဖစ္ျပီး ဒုတိယမ်ိဳးဆက္ ေခတ္မီေရငုပ္သေဘၤာမ်ား ျဖစ္ခဲ့သည္။ ေနာက္ဆံုးေပၚ နည္းပညာမ်ား၊ ေခတ္မီလက္ႏွက္စနစ္မ်ား ေပါင္းစပ္ကာ လ်ပ္စစ္စြမ္အင္ကို ၁၀၀%အသံုးျပဳ၍ ေမာင္းႏွင္ႏိုင္ေသာ ေရငုပ္သေဘၤာ အမ်ိဳးအစားကို ဒီဇိုင္းထႊင္ထုတ္လုပ္ခဲ့ျပီး ၈၇၇ကီလိုအတန္းအစား ေရငုပ္သေဘၤာဟု နာမည္ေပးေခၚဆိုခဲ့သည္။ ေရေအာက္လွဳပ္ရွားမွဳတိုင္း အတြက္ hydro-augustic ဆိုသည့္ နည္းစနစ္အတိုင္း လွဳပ္ရွားမွဳ ျပဳလုပ္ႏိုင္ရန္ တည္ေဆာက္ထားသျဖင့္ လြန္စြာတိတ္ဆိတ္ျပီး ေခတ္မွီေရဒါမ်ား၊ ဆိုနာစနစ္မ်ားႏွင့္ လမ္းညႊန္စနစ္ပါ တိုက္ခိုက္ေရး လက္ႏွက္မ်ား တပ္ဆင္ထားႏိုင္မွဳေၾကာင့္ ေနတိုးအဖြဲ႕ဝင္ႏိုင္ငံမ်ားက သမုဒၵရာ၏ တြင္းနက္မ်ား(စၾကဝဠာတြင္းရွိ တြင္းနက္ၾကီးမ်ားကဲ့သို႕ အံ့မခန္းဖြယ္ျဖစ္ျခင္း ေၾကာက္စရာေကာင္းျခင္း(သို႕) ျပန္လမ္းမဲ့ေနရာ) ဟုတင္စားေခၚေဝၚၾကသည္။ 

   အိႏၵိယႏွင့္ ပစိဖိတ္သမုဒၵရာမ်ားတြင္ ထိုေရငုပ္သေဘၤာမ်ား တာဝန္ထမ္းေဆာင္ေနျပီး ရာသီဥတုႏွင့္ ေနရာေဒသမေရြး တာဝန္ထမ္းေဆာင္ႏိုင္သည့္ ထိုသေဘၤာမ်ားသည္ ကိုယ္ထည္တည္ေဆာက္မွဳ နည္းပညာသစ္ေၾကာင့္ သက္တမ္းရွည္ၾကာျပီး အၾကိမ္ၾကိမ္ အဆင့္ျမင့္တင္မွဳမ်ား၊ သေဘၤာသားတို႕အတြက္ မရခဲ့ဘူးေသာ ေအးေဆးသက္သာစြာ ေနထိုင္လိုက္ပါႏိုင္ျခင္း၊ ေရာ့ကတ္မ်ား၊ ဒံုးပ်ံမ်ား၊ ေခတ္မွီ နည္းစနစ္အမ်ိဳးမ်ိဳး အဆင့္ျမင့္တပ္ဆင္ႏိုင္မွဳ တို႕ အတြက္ပါ ၾကိဳတင္ရည္ရြယ္ တည္ေဆာက္ခဲ့ၾကျခင္းေၾကာင့္ ထပ္ကာထပ္ကာ အဆင့္ျမင့္တင္ခဲ့ၾကျခင္းေၾကာင့္ နွစ္ေပါင္းမ်ားစြာမွသည္ ယခုထက္တိုင္ ရုရွားေရတပ္အတြက္ အားထားေနရဆဲ ေရငုပ္သေဘၤာမ်ားအျဖစ္ ရပ္တည္လ်က္ရွိသည္။ 

ပေရာဂ်က္၈၇၇(အီး) ႏွင့္ ၈၇၇(အီးေကအမ္)

 
  ယင္းေရငုပ္သေဘၤာမ်ားသည္ ႏူကလိယ်မဟုတ္ေသာ ဒီဇယ္သံုးေရငုပ္သေဘၤာမ်ားတြင္ အေအာင္ျမင္ဆံုး ေရငုပ္သေဘၤာမ်ား ျဖစ္ခဲ့ျပၤီး ရုရွားႏိုင္ငံမွ ထုတ္လုပ္ေရာင္းခ်ခဲ့ၾကသည္။ ၈၇၇(အီး)ႏွင့္ ၈၇၇(အီးေကအမ္) မ်ားကို အမ်ားအျပားတင္ပို႕ ေရာင္းခ်ခဲ့ျပီး ေရငုပ္သေဘၤာထုတ္လုပ္သည့္ ကုမၺနီမွ ဝယ္ယူသူတို႕စိတ္ၾကိဳက္ လက္ႏွက္မ်ား စနစ္မ်ား တပ္ဆင္ေပးျပီး နဂို အမ်ားအျပားေရာင္းခ်ခဲ့သည့္ ၆၄၁ ေဖါက္စ္ေထာ့စ္ ေရငုပ္သေဘၤာ အေတြ႕အၾကံဳျဖင့္ပင္ ေမာင္းႏွင္စစ္ဆင္ႏိုင္ေအာင္ စီမံေပးခဲ့သည္။ ထိုေရငုပ္သေဘၤာမ်ားသည္ ယခင္ေရငုပ္သေဘၤာမ်ိဳးဆက္မ်ားအပါအဝင္ ကမာၻ႕အဝွမ္းက ေရငုပ္သေဘၤာမ်ားထက္
၁-တိတ္ဆိတ္ျငိမ္သက္ျခင္း
၂-က်စ္လစ္သိပ္သည္းေသာ သေဘၤာတည္ေဆာက္မွဳပံုစံ
၃-အလိုေလ်ာက္စနစ္မ်ား အသံုးျပဳထားျခင္း
၄-လက္ႏွက္မ်ား သယ္ေဆာင္ႏိုင္စြမ္းႏွင့္ အမိန္႔ေပးထိန္းခ်ဳပ္ျခင္းတြင္ သိသာစြာတိုးတက္လာျခင္း
၅-သေဘၤာသားမ်ားအတြက္ သက္သာစြာ ေနထိုင္ႏိုင္ျခင္း
၆-ျပဳျပင္ထိမ္းသိမ္းရလြယ္ကူျခင္း
စသည့္ အားသာခ်က္မ်ားေၾကာင့္ လူၾကိဳက္မ်ားခဲ့ၾကသည္။

   ၈၈၇(အီး) အီးအကၡရာမွာ ျပင္ပတင္ပို႕ ဆိုသည့္ အမွတ္အသားျဖစ္ျပီး ပိုလန္၊ အိႏၵိယ၊ အယ္လ္ဂ်ီးယား၊ အီရန္ စသည့္ႏိုင္ငံမ်ားသို႕ တင္ပို႕ေရာင္းခ်ခဲ့သည္။ ၁၉၈၆ခုႏွစ္ စတင္ကာ ထုတ္လုပ္ခဲ့ျပီး ထိုသေဘၤာ အမ်ိဳးအစားေပါင္း ၄၄စင္း ထုတ္လုပ္ခဲ့ျပီး ၂၄စင္းကို ႏိုင္ငံေပါင္း ၆ႏိုင္ငံသို႕ ေရာင္းခ်ႏိုင္ခဲ့သည္။

ထိုေခတ္ထိုခါက မရွိခဲ့ေသာ လြန္စြာေကာင္းမြန္တိတ္ဆိတ္ေသာ လွဳပ္ရွားမွဳ၊ ရန္သူ႕ေထာက္လွမ္းမွဳ အျပင္မွ တိက်စြာ ပစ္ခတ္တိုက္ခိုက္ႏိုင္မွဳ၊ သေဘၤာသားမ်ား သက္သာမွဳတို႕ေၾကာင့္ ကာလတာရွည္စြာ ေအာင္ျမင္ေသာ ေရငုပ္သေဘၤာအျဖစ္ ရပ္တည္ခဲ့သည္။ ထို႕အျပင္ ကီလို အမ်ိဳးအစား၏ သက္တမ္းရွည္လ်ားမွဳအတြက္ ၾကိဳတင္တြက္ဆကာ ေခတ္မွီလက္ႏွက္မ်ား ျဖည့္တင္းႏိုင္ဖို႕ရန္ပါ ဒီဇိုင္းထႊင္ တည္ေဆာက္ခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ သေဘၤာ သက္တမ္းမကုန္ခင္မွာပင္ ေခတ္မမွီေတာ့ေသာ လက္ႏွက္မ်ား၊ေရဒါမ်ား၊ ဆက္သြယ္ေရး ပစၥည္းမ်ားကို ေခတ္အလိုက္ လဲလွယ္တပ္ဆင္ကာ အဆင့္ျမင့္တင္လာႏိုင္ခဲ့သည္။ မိမိတို႕သံုးစြဲႏိုင္သည့္ ေငြေၾကးပမာနအလိုက္ အဆင့္ျမင့္တင္မွဳမ်ားကို ျပဳလုပ္ေပးျပီး ႏိုင္ငံအမ်ားစုက အဆင့္ျမင္တင္ခဲ့ၾကရာတြင္

၁-ေခတ္မီ တာေဝးပစ္ ဒံုးပ်ံမ်ားတပ္ဆင္ျခင္း
၂-တိက်ပစ္ခတ္မွဳ စနစ္မ်ား(ဒံုးပ်ံမ်ားကို ထိမ္းခ်ဳပ္ျခင္း)စနစ္မ်ား
၃-ပစ္စင္ခန္းမွ ေတာ္ပီတိုမ်ား၊ မစ္ဇိုင္းမ်ား၊ မိုင္းမ်ား စသည့္ စနစ္မ်ားကို အလ်ိဳေလ်ာက္အမိန္႕ေပးေစခိုင္းႏိုင္ေသာ စနစ္မ်ား တပ္ဆင္ျခင္း တို႕သည္ အမ်ားဆံုးျပဳလုပ္ခဲ့ၾကသည္။

အဆင့္ျမင့္တင္မွဳမ်ားေၾကာင့္ သေဘၤာဖ်က္ဒံုးပ်ံမ်ားကို ထိုသေဘၤာ(သို႕) ေရငုပ္သေဘၤာ မ်ားေထာက္လွမ္းႏိုင္သည့္ အကြာအေဝး ျပင္ပမွေန၍ တိက်စြာ ထိမ္းခ်ဳပ္ပစ္ခတ္ႏိုင္ျခင္းသည္ လြန္စြာ ေခတ္မီေသာ နည္းပညာျဖစ္ျပီး ထိုင္းႏိုင္ငံ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ ၂၀၀၀ျပည့္ႏွစ္တြင္ အထူးေလ့လာေသာ စနစ္လဲျဖစ္သည္။ (အိႏၵိယသည္ ထိုကီလို အမ်ိဳးအစားမ်ားကို ပိုင္ဆိုင္ထားျပီး အိႏၵိယျပည္တြင္းထုတ္ ဂ်ာမနီ၏ ပံုစံ၂၀၉ ေခတ္မွီ ဒီဇယ္ေရငုပ္သေဘၤာမ်ားထက္ မ်ားစြာသာလြန္ေသာ ေထာက္လွမ္းသိႏိုင္မွဳ၊ တိက်စြာပစ္ခတ္ႏိုင္မွဳရွိခဲ့ျပီး ထိုေရငုပ္သေဘၤာမွ ပစ္ခတ္ေသာ ေတာ္ပီတိုကိုပင္ ၾကားျဖတ္ဟန္႕တားႏိုင္သည့္ အီလက္ေထာနစ္စစ္ဆင္ေရး စနစ္မ်ားပါလြန္ခဲ့သည္ဟု သိရွိခဲ့ျပီးျဖစ္သည္။)

    ၂၀၀၀ခုႏွစ္ စိန္႔ပီတာစပတ္ျမိဳ႕ ထိုေရငုပ္သေဘၤာက်င္းတြင္ ကီလို(အီး)မ်ားကို (အီးေကအမ္) အဆင့္ ျမင့္တင္မွဳမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့ျပီး သေဘၤာဖ်က္ဒံုးပ်ံမ်ားအစား ကလပ္-အက္စ္ အမ်ိဳးအစား ဒံုးပ်ံသယ္ေဆာင္ ပစ္ခတ္ႏိုင္ရန္ အဆင့္ျမင့္တင္ေပးခဲ့သည္။ အိႏၵိယႏွင့္ တရုတ္မွ အသစ္မွာယူခဲ့ေသာ ကီလို အတန္းအစားမ်ားတြင္ ခ်ိဳသာေသာ ေစ်းႏုန္းျဖင့္ တပ္ဆင္ေပးခဲ့ျပီး ယခင္ႏိုင္ငံမ်ားသို႕လဲ အဆင့္ျမင့္တင္လိုပါလ်င္ ျပဳလုပ္ေပးႏိုင္ေၾကာင္း ကမ္းလွမ္းလာခဲ့သည္။ (ယင္း အီေကအမ္မ်ားကို improved ကီလို ဟုေခၚဆိုသည္)။ ကလပ္-အက္စ္ ဒံုးပ်ံမ်ားသည္ ေရျပင္ေရငုပ္ပစ္မွတ္မ်ားကိုသာမက ေျမျပင္ပစ္မွတ္မ်ားကိုပါ ကီလိုမီတာ ၃၀၀ခန္႕မွေန၍ တိက်စြာ ပစ္ခတ္ႏိုင္ေသာ အမ်ိဳးအစားျဖစ္သည္။ (သေဘၤာမ်ားကို ကီလိုမီတာ ၄၀၀ခန္႕၊ ေရငုပ္သေဘၤာမ်ားကို ကီလိုမီတာ ၂၂၀ခန္႕၊ ေျမျပင္ကို ၃၀၀ကီလိုမီတာအထက္ ဒံုးက်ည္အမ်ိဳးစားမ်ားေပၚတြင္ မူတည္၍ ပစ္ခတ္ႏိုင္သည္ ) ( အရည္အေသြးေလ်ာ့ခ်မထားေသာ ရုရွားတပ္မေတာ္သံုးတြင္ ကီလိုမီတာ ၆၀၀-၉၀၀ႏွင့္ အထက္ပစ္ခတ္ႏိုင္သည္)။ 

၈၇၇အီးေကအမ္ႏွင့္ ပက္သက္ေသာ အခ်က္အလက္မ်ားမွာ
တန္- ၂၃၀၀
အရွည္-၇၂မီတာ၊ အက်ယ္၉.၉မီတာ
သေဘၤာသား- ၅၂ဦး
စစ္ဆင္ႏိုင္ေသာရက္-၄၅ရက္
ေရငုပ္ႏိုင္ေသာအနက္-မီတာ၃၀၀
စစ္ဆင္ႏိုင္ေသာအကြာအေဝး-ကီလိုမီတာ၆ေထာင္
အျမန္ႏုန္း-ပ်မ္းမ်တစ္နာရီ ေရမိုင္၁၇မိုင္
လက္ႏွက္ပစ္စင္-၅၃၃မီလီမီတာ ေတာ္ပီတိုျပြန္၆ခု
လက္ႏွက္အမ်ိဳးအစား-ဒံုးက်ည္-၄လံုး၊ မိုင္း ၂၄ခု၊ ေတာ္ပီတို၁၈
ပစ္ခတ္ႏိုင္ေသာ အကြာအေဝး- ကီလိုမီတာ၄၀၀

(၈၇၇ အတန္းအစားမ်ားအတြက္ အီး သည္ ျပင္ပတင္ပို႕အမွတ္အသား၊ ေကသည္ အဆင့္ျမင့္ပစ္ခတ္မွဳႏွင့္ အမိန္႕ေပးစနစ္ အဆင့္ျမင့္တင္ျခင္း အမွတ္အသား၊ အမ္သည္ လမ္းညႊန္စနစ္မ်ားႏွင့္ အဆင့္ျမင့္ ေရဒါမ်ား ဒံုးပ်ံမ်ား တပ္ဆင္သည့္ အမွတ္အသားအျဖစ္ မွတ္ယူရသည္။ ရုရွားေရတပ္အတြက္ ၈၇၇အမ်ိဳးအစား အစင္း၃၀ တည္ေဆာက္ရန္ ယာထားခဲ့ျပီး ၂၀၀၀ခုႏွစ္အထိ ၁၅စင္း တည္ေဆာက္ျပီးစီးခဲ့သည္။ ထို၂၀၀၀ခုႏွစ္ အခ်က္အလက္မ်ားအရ ၁၄စင္းကို အမ္(အီးေကအမ္) အဆင့္ ျမင့္တင္ျပီးစီးခဲ့ျပီး တစ္စင္းကို တြန္းကန္အားသံုးေရေအာက္ ဂ်က္အင္ဂ်င္ျဖင့္ စမ္းသပ္ထုတ္လုပ္ထားရွိသည္။ တည္ေဆာက္ရန္က်န္ ၁၅စင္းမ်ားထဲမွ ၇စင္းကို (အဆင့္ျမင့္တင္ျခင္း ရွိမရွိ မသိရပဲ) အရန္အျဖစ္ သိမ္းဆည္းထားခဲ့သည္။ ရုရွားတပ္မေတာ္သံုး ၈၇၇မ်ားသည္ အစ္ဂလာကဲ့သို႕ တာတိုပစ္ ေလေၾကာင္းရန္ ကာကြယ္ေရးဒံုးက်ည္မ်ားကို ပစ္ခတ္ႏိုင္သည္။ က်န္၇စင္းကို ၆၃၆ ကီလို အတန္းအစားမ်ားအျဖစ္ အဆင့္ျမင့္ထုတ္လုပ္ခဲ့သည္။(ဟုယူဆႏိုင္) ၂၀၀၀ခုႏွစ္ ေနာက္ပိုင္းရုရွားတပ္မေတာ္တြင္ ၈၇၇အမ္ အမ်ိဳးအစား ေရငုပ္သေဘၤာ စုစုေပါင္း ၁၄စင္း တာဝန္ထမ္းေဆာင္လ်က္ရွိသည္။ ၁၉၉၈ခုႏွစ္ အခ်က္အလက္မ်ားအရ ျပင္ပသို႕ ၈၇၇အမ်ိဳးအစား ၂၄စင္း(၂၁စင္းစာရင္းရွိ) ေရာင္းခ်ခဲ့ျပီး အီရန္မွအပ က်န္ႏိုင္ငံမ်ားကို အီးေကအမ္ အဆင့္ ျမင့္တင္ေပးခဲ့ျပီးျဖစ္သည္။ ၁၉၉၇ခုႏွစ္တြင္ ၈၇၇အစား ၆၃၆ အမ်ိဳးအစားမ်ား ထုတ္လုပ္ျခင္းစတင္ခဲ့သည္)

ပေရာဂ်က္၆၃၆

   ၆၄၁ တန္ဂိုမ်ား၊ ၆၄၁ေကမ်ား၊ ၈၇၇အီးေကအမ္ မ်ားထက္ သာလြန္ေသာ ေရငုပ္သေဘၤာအျဖစ္ ၆၃၆ အမ်ိဳးအစားမ်ား ထြက္ေပၚလာခဲ့သည္။ ထိုေရငုပ္သေဘၤာသည္ ၈၇၇အီးေကအမ္မ်ားထက္
၁-လ်ပ္စစ္အင္ဂ်င္မ်ားစြာ သာလြန္ေကာင္းမြန္ျခင္း
၂-လွဳပ္ရွားမွဳ ပိုမိုျမန္ဆန္လာျခင္း
၃-တာေဝးပိုမို စစ္ဆင္လာႏိုင္ျခင္း
၄-အသံပိုမိုတိတ္ဆိတ္ျခင္းႏွင့္ ေရဒါေဖ်ာက္ေဆးမ်ား သုတ္ထားႏိုင္ျခင္း တို႕သာလြန္ပါသည္။ ယခင္၈၇၇ အမ်ိဳးအစားမ်ားသည္ ကမ္းေျခေစာင့္ႏွင့္ အေစာင့္လိုက္ သေဘၤာမ်ားအျဖစ္သာ ရည္ရြယ္ခဲ့တာျဖစ္လို႕ ဒံုးပ်ံစနစ္မ်ား ပစ္ခတ္ရာတြင္ ရွိခဲ့ေသာ ကန္႕သတ္ခ်က္ အနည္းငယ္ကို ျပဳျပင္ကာ ၆၃၆ အမ်ိဳးအစားသည္ တိုက္ခိုက္ေရး ေရငုပ္သေဘၤာအျဖစ္ သီးျခားတည္ေဆာက္ခဲ့သည္။ ေျမျပင္တိုက္ခိုက္ေရး အတြက္ ပိုမိုကြာေဝးေသာ အကြာအေဝးမွ ပစ္ခတ္ႏိုင္ျပီး၊ ေရဒါသုတ္ေဆးမ်ားနွင့္ ေရဒါဖိဖ်က္စနစ္မ်ား၊ ပိုမိုတိတ္ဆိတ္ေသာ သေဘၤာဒီဇိုင္းႏွင့္ လက္ႏွက္စနစ္သစ္မ်ားေၾကာင့္ ေရငုပ္သေဘၤာ တိုက္ဖ်က္ေရး ကြန္ယက္ျဖင့္ စစ္ဆင္ေနေသာ သေဘၤာမ်ားကိုပင္ ထိုကြန္ယက္၏ ျပင္ပမွေန၍ တိုက္ခိုက္ႏိုင္စြမ္း ရွိလာခဲ့သည္။ အဆင့္ျမင့္ ေလသန္႕စနစ္ႏွင့္ ေရသန္႕စနစ္မ်ားကိုလဲ တပ္ဆင္အသံုးျပဳခဲ့သည္။ 

ပေရာဂ်က္၆၃၆ႏွင့္ ပက္သက္ေသာ အခ်က္အလက္မ်ားမွာ-
တန္- ၂၃၅၀
အရွည္-၇၃.၈မီတာ၊ အက်ယ္၉.၉မီတာ
သေဘၤာသား- ၅၂ဦး
စစ္ဆင္ႏိုင္ေသာရက္-၄၅ရက္
ေရငုပ္ႏိုင္ေသာအနက္-မီတာ၃၀၀
စစ္ဆင္ႏိုင္ေသာအကြာအေဝး-ကီလိုမီတာ၇၅၀၀
အျမန္ႏုန္း-ပ်မ္းမ်တစ္နာရီ ေရမိုင္၂၀မိုင္
လက္ႏွက္ပစ္စင္-၅၃၃မီလီမီတာ ေတာ္ပီတိုျပြန္၆ခု
လက္ႏွက္အမ်ိဳးအစား-ဒံုးက်ည္-၄လံုး၊ မိုင္း ၂၄ခု၊ ေတာ္ပီတို၁၈(အစ္ဂလာ တာတို ေရျပင္မွ ေဝဟင္ပစ္မ်ားပါ ပစ္ခတ္ႏိုင္သည္)
ပစ္ခတ္ႏိုင္ေသာ အကြာအေဝး- ကီလိုမီတာ၄၀၀
ထို၈၇၇ႏွင့္ ၆၃၆ အမ်ိဳးအစားမ်ားသည္ ဒုတိယမ်ိဳးဆက္ ေရငုပ္သေဘၤာမ်ားအျဖစ္ အၾကမ္းဖ်င္း သတ္မွတ္ႏိုင္သည္။

အာမူရာ ၉၅၀ႏွင့္ ၁၆၅၀

 
    အျမတ္အစြန္းႏွင့္ ေအာင္ျမင္မွဳ မ်ားစြာရရွိေသာ ေရငုပ္သေဘၤာ ကုမၺနီ ေရာ္ဘင္သည္ ရိုေဘာ့တစ္ နည္းပညာမ်ား၊ ေခတ္မွီ အီလက္ေထာနစ္စစ္ပြဲမ်ား၊ ဂ်ိဳလ္တုသံုးစနစ္မ်ားႏွင့္ ေအာ္တိုမက္တစ္ နာႏိုစနစ္မ်ားကို အသံုးျပဳကာ တတိယမ်ိဳးဆက္ ေရငုပ္သေဘၤာမ်ားကို တည္ေဆာက္လာခဲ့သည္။ အမ်ိဳးအစား မ်ားစြာ စမ္းသပ္ထုတ္လုပ္ျပီးေနာက္ တန္၉၅၀ရွိေသာ အမ်ိဳးအစားကို အာမူရာ ၉၅၀ခု ေခၚဆို၍ ၁၆၅၀တန္ရွိေသာ အမ်ိဳးအစားကို အာမူရာ၁၆၅၀ခု ေခၚဆိုခဲ့သည္။ ယင္းတို႕ ေပၚထြက္လာေသာအခါ ကီလိုအတန္းအစားမ်ားသည္ အသံဆူေသာ အဆင့္ကို တန္းဆင္းသြားခဲ့သည္။ ဒီဇယ္အင္ဂ်င္ကို မခုတ္ေမာင္းပဲ လ်ပ္စစ္အင္ဂ်င္ျဖင့္ ၆ရက္တာ စစ္ဆင္ႏိုင္ေသာ ကီလိုမ်ားကို အာမူရာမ်ားက ၁၀ရက္ျဖင့္ စံခ်ိန္ခ်ိဳးခဲ့သည္။ ေပါ့ပါးလ်င္ျမန္ျပီး သေဘၤာသားဦးေရ ထက္ဝက္ခန္႕ေလ်ာ့နည္းကာ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ႏိုင္သည္။ ေရျပင္မေရြး၊ ရာသီဥတု မေရြး တာဝန္ထမ္းေဆာင္ႏိုင္ျပီး ေရေအာက္ၾကမ္းျပင္ပံုကို အလ်ိဳေလ်ာက္ေထာက္လွမ္းကာ ေမာင္းႏွင္ႏိုင္သည့္ စနစ္လဲ ထည့္သြင္းထားသည္။ ေနေရာင္ျခည္စြမ္းအင္ျဖင့္ လ်ပ္စစ္အားသြင္းစနစ္ကို ထည့္သြင္းထားသျဖင့္ ေနေရာင္ အနည္းငယ္ရႏိုင္လ်င္ပင္ ဒီဇယ္အင္ဂ်င္ေမာင္းႏွင္စရာ မလိုပဲ လ်ပ္စစ္အင္ဂ်င္ျဖင့္ ခုတ္ေမာင္းေနႏိုင္သည္။ ဝယ္ယူသူ စိတ္ၾကိဳက္ အဆင့္ျမင့္လက္ႏွက္စနစ္မ်ား တပ္ဆင္ေပးႏိုင္ေသာ္လည္း ေရခဲခြဲႏိုင္သည့္ စြမ္းအင္ ေလ်ာ့နည္းသျဖင့္ ရုရွားတပ္မေတာ္က မွာယူအသံုးျပဳခဲ့ျခင္းမရွိေပ။

၉၅၀ႏွင့္ ၁၆၅၀ကို စံုတြဲဟုေခၚဆိုၾကျပီး အတြဲလိုက္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္လ်င္ အလြန္အစြမ္းထက္ေသာ စစ္ဆင္ေရးစြမ္းအားကို ရရွိႏိုင္သည္။

အာမူရာ၉၅၀
    ယင္းသေဘၤာ၏ ထူးျခားခ်က္မွာ ေဒါင္လိုက္ပစ္စင္မ်ား ပါရွိျခင္းျဖစ္ျပီး လ်င္ျမန္စြာ လွဳပ္ရွား စစ္ကစားႏိုင္သည္။ ေဒါင္လိုက္ပစ္စင္၁၀ခုႏွင့္ ေတာ္ပီတိုျပြန္၄ခုပါရွိျပီး ထိုေတာ္ပီတိုျပြန္မ်ားမွလဲ ေလကာဒံုးမ်ား၊ သေဘၤာဖ်က္ဒံုးမ်ား၊ ေတာ္ပီတိုမ်ား၊ မိုင္းမ်ား ကို စစ္ဆင္ေရးအလိုက္သယ္ေဆာင္ ပစ္ခတ္ႏိုင္သည္။ အပို ဒံုးက်ည္(သို႕) ေတာ္ပီတို ၂လံုး သယ္ေဆာင္ႏိုင္သည္။ အာမူရာ၉၅၀မွာ ေဘာလံုးကြင္း ၁၀ကြင္းစာ ပ်က္စီးသြားေစႏိုင္ေသာ အဖ်က္စြမ္းအားအတြက္ ပစ္ခတ္ခ်ိန္ ၂မိသာယူရန္လိုသည္။ သေဘၤာသား ၁၈ဦးတည္းျဖင့္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ႏိုင္သည္။
အာမူရာ ၁၆၅၀
    ယင္းသေဘၤာသည္ ပိုမိုၾကီးမားေသာ သေဘၤာျဖစ္ျပီး အမိန္႕ေပးကြပ္ကပ္ေရးယာဥ္ အျဖစ္သံုးႏိုင္သည္။ ကြန္မင္ဒိုမ်ားသယ္ပို႕ ခ်ထားျခင္းအျပင္ ေထာက္လွမ္းေရးလုပ္ငန္းမ်ားလဲ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္သည္။ ေဒါင္လိုက္ပစ္စင္မ်ား မပါရွိပဲ ေတာ္ပီတိုျပြန္ ၆ခုပါရွိျပီး၊ ေျမျပင္၊ ေဝဟင္၊ ေရျပင္၊ ေရေအာက္ အတြက္ ဒံုးပ်ံမ်ား၊ ေတာ္ပီတိုမ်ား၊ မိုင္းမ်ား သယ္ေဆာင္ပစ္ခတ္ႏိုင္သည္။ အလ်ိဳေလ်ာက္ က်ည္ထိုးစနစ္မ်ား အသံုးျပဳမွဳေၾကာင့္ လက္ႏွက္ေရြးခ်ယ္ျခင္းႏွင့္ က်ည္ထိုးျခင္းတို႕ကို အလ်ိဳေလ်ာက္ျပဳလုပ္လာႏိုင္ျပီး ေတာ္ပီတိုျပြန္တြင္းရွိလက္ႏွက္ကို တစ္မိနစ္အတြင္း၊ အျပင္ရွိလက္ႏွက္ကို ၃မိနစ္အတြင္း ပစ္ခတ္ႏိုင္သည္။ (ကီလိုမ်ားတြင္ အလ်ိဳေလ်ာက္စနစ္ အဆင့္ျမင့္တင္ထားပါက ေတာ္ပီတိုျပြန္တြင္းရွိလက္ႏွက္ကို ၁မိနစ္အတြင္း၊ အျပင္ရွိ လက္ႏွက္ကို ေနာက္ထပ္ ၅မိနစ္မွ ၈မိနစ္အတြင္း) သေဘၤာသား ၃၅ဦးတည္းျဖင့္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ႏိုင္သည္။ 

အီမူရာ ၉၅၀ႏွင့္ ၁၆၅၀ တို႕ႏွင့္ ပက္သက္ေသာ အခ်က္အလက္မ်ားမွာ

           

	၉၅၀	၁၆၅၀
တန္	၁၁၅၀	၁၇၆၀
အရွည္	၅၈.၈မီတာ	၆၆.၈မီတာ
သေဘၤာသား	၁၈ေယာက္	၃၅ေယာက္
စစ္ဆင္ႏိုင္ေသာရက္	၃၀	၄၅
ေရငုပ္ႏိုင္ေသာအနက္	၃၀၀မီတာ	၃၀၀မီတာ
စစ္ဆင္ႏိုင္ေသာ အကြာအေဝး	၃၀၀၀မိုင္	၆၀၀၀မိုင္
အျမန္ႏုန္းပ်မ္းမွ် ေရမိုင္	၂၀မိုင္	၂၁မိုင္
လက္ႏွက္ပစ္စင္	ေဒါင္လိုက္၁၀၊ ေတာ္ပီတို၄	၅၃၃မမ ေတာ္ပီတိုျပြန္၆
လက္ႏွက္အမ်ိဳးအစား	ဒံုးပ်ံ၁၀၊ ေတာ္ပီတို၄၊ အျခား၂	၁၈
ပစ္ခတ္ႏိုင္ေသာ အကြာအေဝး	၃၅၀ကီလိုမီတာ	၆၀၀ကီလိုမီတာ

အျခားႏိုင္ငံတစ္ခု၏ ၂၀၁၀ခုႏွစ္ခန္႔က လ်ိဳ႕ဝွက္ စာတမ္းငယ္တစ္ခုဟု ယူဆရျပီး၊ အေျခအေန အရပ္ရပ္ေၾကာင့္ ပံုမ်ား ထည့္သြင္းျခင္းႏွင့္ အဂၤလိပ္ အကၡရာမ်ား အသံုးျပဳေရးသားျခင္းကို ေရွာင္ရွားျပီး ေဆာင္းပါးတစ္ပုဒ္ကို ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ဘာသာျပန္တင္ဆက္လိုက္ပါတယ္။ နားလည္လက္ခံၾကလိမ့္မယ္လို႕ ယံုၾကည္ပါတယ္။ က်န္းမာခ်မ္းသာၾကပါေစ။